Запісы

Два юбілеі ў Рызе

, , , ,

18 снежня 2016, 11:38

17 снежня 2016 г. у Латвійскім таварыстве беларускай культуры “Сьвітанак” адзначылі адразу два юбілеі.

Максім Багдановіч – класік беларускай літаратуры, паэт, празаік, публіцыст, літаратурны крытык, перакладчык, гісторык літаратуры.

Ён пакінуў свайму народу вельмі значную творчую спадчыну, хоць жыццё яго было надзвычай кароткім, а лёс нелітасьцівым. Пражыў ён усяго 25 гадоў.

А я пражыла на свеце ўжо ў 3 разы больш, чым ён. І калі паміраюць такія маладыя, прыгожыя, таленавітыя, я пытаюся: ,,Чаму такая несправядлівасць? Можа яны вельмі патрэбныя Богу і ён іх забірае да сябе?” Я вельмі спадзяюся на гэта… І тады становіцца трошкі лягчэй.

Нарадзіўся Максім Багдановіч 9 снежня 1891 года ў Мінску; таму ў бягучым, юбілейным 2016 годзе родная Беларусь і беларусы ва ўсім свеце вельмі масштабна адзначаюць яго 125-гадовы юбілей. Я таксама рыхтавалася да гэтага свята і брала ўдзел у святочнай імпрэзе, прысвечанай 125-гадоваму юбілею Максіма Багдановіча, якую ладзілі актывісты Латвійскага таварыства беларускай культуры “Сьвітанак” у Рызе. Вялікую падзяку хачу выказаць нашай шчырай беларусцы, экс-старшыні “Сьвітанка” Таццяне Казак, якая вельмі шмат зрабіла для правядзення гэтага мерапрыемства. Я са школы была закаханая ў многія творы Багдановіча, але толькі цяпер я адкрыла для сябе Багдановіча так шырока.

Святочная імпрэза праводзілася 17 снежня 2016 г. у адной з залаў дома Асацыяцыі нацыянальных культурных таварыстваў Латвіі імя Іты Казакевіч. Сярод гасцей выпадковых людзей не было. Прыйшлі аматары творчасці Максіма Багдановіча. Старшыня “Сьвітанка” Ірына Кузьміч прывяла з сабой дачушку, якой толькі 4 гады, а Таццяна Казак — сына Міколку, які вучыцца ў другім класе. Мікола Казак – сапраўдны беларус. Ён добра размаўляе на беларускай мове, ведае шмат вершаў і песень па-беларуску, заўсёды вельмі актыўна ўдзельнічае ў мерапрыемствах “Сьвітанка”.

Дзякуючы дырэктару Беларускага інфармацыйнага цэнтра ў Рызе Ўладзіславу Рэдзькіну, усе прысутныя атрымалі магчымасць агледзець цудоўную выставу з Дзяржаўнага музея гісторыі беларускай літаратуры і філіяла “Літаратурнага музея Максіма Багдановіча” з Мінска “Максім Багдановіч. Жыццё і творчасць”. Вельмі цікава экскурсію па выставе правяла дырэктар асноўнай Рыжскай Беларускай асноўнай школы імя Янкі Купалы Ганна Іванэ. Багата ілюстраваная выявамі фотаздымкаў, паштовак, аўтографаў, арыгіналы якіх у асноўным захоўваюцца ў фондавай калекцыі Літаратурнага музея Максіма Багдановіча, выстава дае магчымасць скласці ўяўленне пра дзіцячыя і юнацкія гады паэта, яго сяброў і родных, пра  вучобу Максіма ў гімназіях Ніжняга Ноўгарада, Яраслаўля і Дзямідаўскім юрыдычным ліцэі, прасачыць асаблівасці станаўлення яго асобы і паэтычнага таленту. 

Усе прысутныя атрымалі на памяць падарунак – паштоўку з фатаздымкам Максіма Багдановіча. З яе глядзіць малады чалавек вялікай абаяльнасці. Сапраўды, Максім быў вельмі прыгожым юнаком высокага росту, з густымі, хвалістымі каштанавымі валасамі, з блакітнымі вачамі. Яго ласкава называюць “цвятком Радзімы”. Удзельнікі агляду ўбачылі на выставе фотаздымкі бацькоў паэта, двух братоў, сяброў, гарадоў і мясцін, дзе жыў, вучыўся і працаваў паэт, куды пераязджала сям’я Багдановічаў пасля смерці маці. Максім Багдановіч самастойна вывучыў беларускую мову па кніжкам, жывучы ў Расііі.

На свяце  Ганна Іванэ прадставіла пажаўцелы ад часу адзіны друкаваны пры жыцці паэта  зборнік твораў М. Багдановіча ,
“ВЯНОК”, у якім змешчана 100 верўшаў і 2 паэмы. Цікава, што фундатарам выдання зборніка была Магдалена Радзівіл. Калі ў 1917 годзе ў Ялце ад сухотаў Максім Багдановіч памёр, каля яго ложка знайшлі лісток, на якім паэтн напісаў свае апошнія ў жыцці чатыры радкі:

 У краіне светлай, дзе я ўміраю,

У белым доме ля сіняй бухты,

Я не самотны, я кнігу маю

З друкарні пана Марціна Кухты.

 Алег Лукашэвіч, аўтар цудоўнага фільма пра Максіма Багдановіча, гаворыць: “Максім Багдановіч – гэта цэлая планета, на якой можна знайсці ўсё, што патрэбна для душы, для супакаення, насычэння, каб зразумець, хто мы на гэтай зямлі.” 
Творы Максіма Багдановіча – гэта скарб для чытача. Яны саграваюць сэрца. На яго вершы кампазіторы напісалі шмат вельмі прыгожых песень.

На нашай святочнай юбілейнай імпрэзе гучалі вершы і песні ў выкананні сяброў таварыства і гасцей вечарыны Наталлі Камілеўскай, Эльвіры Гамершміттэ, Таісіі Бачкаровай ды іншых. Я акапэльна праспявала песню “У Максіма на кашулі”, якая мне вельмі падабаецца. Гучалі таксама “Вераніка”, “Не кувай ты, шэрая зязюля” ды іншыя песні на словы славутага юбіляра. Напрыканцы першай часткі вечарыны ўсе разам мы праспявалі цудоўны раманс “Зорка Венера”.

Гэта быў не адзіны юбілей, які мы адзначылі 17 снежня. Другая частка шмпрэзы была прысвечана 90-гадоваму юбілею Наталлі Пятроўны Цімаховіч. Прысутнасць юбіляркі на імпрэзе, магчымасць падараваць ёй  кветкі і  віншаванні  была радасным і  каштоўным   перажываннем  для кожнага сябра таварыства.

 Нашай найстарэйшай у “Сьвітанку” юбілярцы я прысвяціла верш. У маім вершы выказваю свае пачуцці, пажаданні і адносіны да гэтай легендарнай жанчыны.

 БЕЛАРУСКАЕ СОНЕЙКА.

 Усё жыццё СОНЦА яна вывучала —

І сама нарэшце СОНЕЙКАМ стала!

Сёння сабрацца ёсць важкая прычына:

У нас ЮБІЛЯРКА – ЛЕГЕНДА-ЖАНЧЫНА!

Вядомы вучоны, доктар навук фізычных,

Перакладчыца дайнаў і твораў паэтычных!

Яна нарадзілася, расла ў Рызе.

Багацця ў бацькоў наогул не было,

Але вось дзякуючы кнізе,

Яна пазнала навукаў святло

І ў іх дасягнула сапраўдных высотаў.

ВЯЛІКУЮ ДА ВУЧОБЫ МЕЛА АХВОТУ!

Школа, гімназія, універсітэт.

І Наталля Пятроўна раскрывае сакрэт:

У розных рэдакцыях ёй вельмі рады.

Праз газэту “Звязда” яна дае парады:

1. “ВУЧЫЦЦА НЕ ЛЯНУЙЦЕСЯ Ў ЛЮБЫМ УЗРОСЦЕ,

БО ТОЛЬКІ Ў РАЗВІЦЦІ ЁСЦЬ ПЭЎНЫ РУХ!”

Так што ў чалавека ВЫБАР ПРОСТЫ:

“ЖЫЦЦЁ або ЗАСТОЙ”- адно  з двух!

2″ТРЭБА ЗАЎЖДЫ ЦІКАВІЦЦА І МАРЫЦЬ, МАРЫЦЬ, МАРЫЦЬ…

Тады дэпрэсія не прыдзе і пачакае старасць!”

3. “КАБ ВАМ ЗАЎЧАСНА НЕ СТАРЭЦЬ,

ЗАЙМАЙЦЕСЯ ЛЮБІМАЙ СПРАВАЙ!” –

Так лічыць юбіляр па праву,

Бо аккурат яна знайшла такую справу.

Навука заўжды і вабіла яе, і звала.

У Акадэміі навук яна ў Рызе працавала.

Вывучала ГАЛАКТЫКІ і СОНЦА законы.

НАТАЛЛЯ ПЯТРОЎНА – ВЯДОМЫ ВУЧОНЫ.

Яна гаворыць: “СОНЦА ВЕЛЬМІ РОЗНАЕ,

ТАМУ БУДЗЬЦЕ З ІМ АСЦЯРОЖНЫЯ!”

Працаздольнасць яе проста здзіўляе.

Упэўнена: САМ БОГ ЁЙ ДАПАМАГАЕ,

А яшчэ ХАРАКТЭРА НАДЗЕЙНЫ БЕЛАРУСКІ СКЛАД!

І праца ў яе заўжды йшла на лад.

На шасці замежных мовах размаўляе.

Каля трохсот навуковых работ яна мае.

З іх 20 публікацый можна прачытаць.

Яшчэ цікавы момант хочацца дадаць.

ГАВОРЫЦЬ НА ЧЫСЦЮТКАЙ БЕЛАРУСКАЙ МОВЕ,

Хоць ў Беларусі ніколі не была.

Размоўную сама пазнала меней-болей,

А вось літаратурную ГІМНАЗІЯ Ў ІНДРЫ ЁЙ ДАЛА.

Слова ДЭПРЭСІЯ ЁЙ НЕ ЗНАЁМА!

І толькі як выйдзе яна з дому,

ЗАМЕСТ таго, каб ІСЦІ Ў АПТЭКУ–

ПОЙДЗЕ Ў БІБЛІЯТЭКУ!

Там пасядзіць гадзіну – другую,

І значна лепей сябе адчуе!

ЯЕ ГАЛАВА – ГЕНЕРАТАР ІДЭЙ!!!

І З ІМІ ІДЗЕ ЯНА ДА ЛЮДЗЕЙ.

НАТАЛЛЯ ПЯТРОЎНА! З ЮБІЛЕЕМ ВАС ВІНШУЕМ!

МЫ ВАС ВЕЛЬМІ ЛЮБІМ, ПАВАЖАЕМ І ШАНУЕМ!

УСЕ СЯБРЫ “СЬВІТАНКА” І Я АСАБІСТА

ЖАДАЕМ, КАБ НЕБА ЗАЎЖДЫ БЫЛО ЧЫСТЫМ

НАД ВАШЫМ ШЛЯХАМ, НАД ВАШЫМ ДОМАМ,
КАБ ВЫ НЕ ГУБЛЯЛІ ДОБРЫХ ЗНАЁМЫХ!

 
ВАШ ЮБІЛЕЙ ТАКІ ЗНАКАВЫ І ПРЫГОЖЫ!

І НЯХАЙ ВАМ ДАСЦЬ МАГУТНЫ БОЖА

З НАМІ СВЯТКАВАЦЬ і 100 СВАІХ ГАДОЎ!

ВАС БУДЗЕ САГРАВАЦЬ ЗАЎЖДЫ НАША ЛЮБОЎ!

ШЧАСЦЯ, ЗДАРОЎЯ ВАМ, НОВЫХ ІДЭЙ

І ПОБАЧ МЕЦЬ СУМЛЕННЫХ ЛЮДЗЕЙ!

А СЯБРЫ – БЕЛАРУСЫ НЕ ПАДВЯДУЦЬ:

РУКУ ДАПАМОГІ ЗАЎЖДЫ ПАДАДУЦЬ!!!

Людміла Яновіч. г Рыга 


 На здымках :

-

Дырэктар Рыжскай беларускай школы імя Янкі Купалы Ганна Іванэ знаёміць з выставай,  прысвечанай Максіму Багдановічу

-

 Спявае Мікола Казак

-

Гучыць песня   “У Mаксіма на кашулі”(музыка Ул. Мулявіна) ў выкананні Людмілы Яновіч


Песня “Не кувай ты, шэрая зязюля” ў выкананні Эльвіры Гамершміттэ. Акампануе Наталля Камілеўская


Вершы Багдановіча чытае Таісія Бачкарова

-

Доктар фізічных навук  Наталля Цімаховіч
-

Віншаванні і найлепшыя пажаданні юбілярцы ад “світанкаўцаў”

/0 Comments/by

Восеньская палітра мастакоў “Маю гонар”

, , ,

22 кастрычніка 2015, 10:06

У прыканцы верасня ў Акадэмічнай бібліятэцы Латвійскага ўніверсітэта ў Рызе адкрылася выстава ” Балтыя вачамі беларусаў” латвійскай суполкі Аб’яднання мастакоў-беларусаў Балтыі “Маю гонар”.

Гэта выстава не была запланавана загадзей, як гэта звычайна робіцца, бо ўсе галерэі, музеі і выставачныя залі складаюць планы за год і нават за два да адкрыцця выставы. Аднак дзякуючы цудоўнаму і спагадліваму дырэктару Акадэмічнай бібліятэкі спадарыні Вэнты Коцэрэ, якая змагла знайсці для беларускіх мастакоў вакенца ў сваім плане, 25 верасня выстава нашага аб’яднання пачала сваю працу ў выставачнай галярэі бібліятэкі. Дарэчы, гэтае ўтульнае месца для сустрэч, прэзентацый і розных выстаў ужо не раз выкарыстоўвалі рыжскія беларусы і беларусы з самой Беларусі. У гэтым заслуга таксама і Беларускага інфармацыйнага цэнтра, які месціцца ў будынку бібліятэкі ды яго кіраўніка Уладзіслава Рэдзькіна.

Свае творы ў тэхніках жывапісу, акварэлі, станкавай графікі, малюнка, баціка, рэльефнай рэзьбы па дрэву паказалі дзесяць мастакоў суполкі . Гэта пейзажы Аліны Літвіненкі, Ганны Пейпіні, Алены Лаўрыновіч, Надзеі Ізенёвай, Галіны Жэлабоўскай, Алены Раманенкі, Ірыны Трумпель-Сабалеўскай і нацюрморты Анатоля Ермаковіча, Вячкі Целеша і Васіля Малышчыца.

Восень заўсёды багата кветкамі і нашыя мастакі атрымлівалі іх, разам з віншаваннямі, ад дырэктара Рыжскай Беларускай асноўнай школы імя Янкі Купалы Ганны Іванэ, старшыні Латвійскага таварыства беларускай культуры “Сьвітанак” Ірыны Кузьміч і яе маленькай дачушкі Сафійкі.

На адкрыццё выставы сабраліся не толькі мясцовыя беларусы, але і латышы, прадстаўнікі іншых нацыянальных меньшасцяў. Віншаванне мастакам ад пасла Беларусі ў Латвійскай Рэспубліцы спадарыні Марыны Даўгаполавай зачытаў Першы сакратар амбасады Яраслаў Міцкевіч.

Віншавалі беларускіх мастакоў Старшыня Асацыяцыі нацыянальных культурных таварыстваў Латвіі імя Іты Казакевіч, прадстаўнік армянскай дыяспары прафесар Раффі Хараджаннян, старшыня Латвійскага грузінскага таварыства Нугзар Мдзінарышвілі і інш.

Адкрыццё выставы прыпала на пару бабінага лета, на першыя подыхі залатой восені, якая сваімі колерамі ўжо пачала ўпрыгожваць вуліцы, паркі і душы рыжан, ну а беларускі мастакі да гэтых колераў дадалі і фарбы сваіх прац.

Пакуль з гэта выставай будуць знаеміцца жыхары і госці нашай сталіцы, другая экспазіцыя беларускіх мастакоў “Маю гонар”адчыніцца ў кастрычніку ў горадзе Краславе, што знаходзіцца ў Латгальскім рэгіоне непадалёку ад мяжы з Беларуссю.

У наступным годзе аб’яднанне будзе адзначаць свой 25- гадовы юбілей і плануюцца выставы не толькі ў Рызе, але і ў іншых рэгіонах Латвіі. Cелятнія выставы – гэта восеньскія крокі да будучага юбілею, які мы будзем адзначаць у студзені 2016 года.

Старшыня Аб’яднання мастакоў-беларусаў Балтыі “Маю гонар” Вячка Целеш

На здымках:

-

Удзельнікаў імпрэзы вітае дырэктар Латвійскай акадэмічнай універсітэтскай бібліятэкі Вэнта Коцэрэ

-
-

Кветкі  мастакам ад старшыні Латвійскага таварыства беларускай культуры “Сьвітанак” Ірыны Кузьміч 

-

Прывітальнае слова старшыні АНКТЛ імя Іты Казакевіч, прафесара Латвійскай музычнай акадэміі Раффі Хараджаняна

/0 Comments/by

Не згаснуць ніколі святлу высакароднай душы

, , ,

12 снежня 2010, 16:04

Дзякуй Уладзіміру Караткевічу і яго кнігам за тое, што абудзілі ў мне беларуса”, – гэтыя словы гучаць сёлетняй восенню ў розных канцах свету. – Не было б Караткевіча і яго “Дзікага палявання караля Стаха” і іншых твораў, не было б і мяне, беларуса…»

Такія прызнанні гучалі ў гэтыя лістападаўскія дні і ў нашым горадзе. Сталіца Латвіі, краіны, якой ён прысвяціў свае «Казкі бурштынавага краю», памятае і любіць Караткевіча. Тут і да гэтага часу жывуць яго чытачы і яго сябры. Адзін з іх – мастак Вячка Целеш. Менавіта па яго ініцыятыве Латвійскае таварыства беларускай культуры «Сьвітанак» зладзіла літаратурную вечарыну, каб ушанаваць юбілеі слынных беларусаў – Ларысы Геніюш, Уладзіміра Караткевіча і Сяргея Сахарава.

Пачалося свята з прэзентацыі біяграфічнага альманаху “Асоба і час», выдадзенага да 100-годдзя Ларысы Геніюш.

-
-

«Гісторыя аднага партрэту» – такая назва ўспамінаў пра Ларысу Геніюш нашага зямляка Вячкі Целеша, змешчаная ў альманаху. Многім з прысутным добра вядомы гэта партрэт Ларысы Геніюш, створаны В.Целешам, ён неаднаразова экспанаваўся падчас яго выстаў. А вось гісторыю знаёмства паэткі і мастака многія пачулі ўпершыню. Як, дарэчы, і голас самой Ларысы Геніюш. І голас Уладзіміра Караткевіча. І стаў магчымым гэты цуд, дзякуючы запісам, зробленым калісьці на звычайны магнітафон яшчэ адным сябрам Ларысы Геніюш, госцем беларускай імпрэзы ў Рызе спадаром Сяргеем Панізнікам. Гэтыя запісы былі пакладзены ў аснову аўдыёдыска, які прывёз на свята спадар Сяргей.


Дарэчы, многія ўдзельнікі свята прыйшлі на сустрэчу са сваімі любімымі творамі Ларысы Геніюш і Ўладзіміра Караткевіча. Так, Наталля Камілеўская прынесла з сабой невялікі зборнічак спадарыні Ларысы. Гэта было польскае выданне, адзінае, якое некалькі дзесяцігоддзяў таму яна змагла набыць калісьці ў Рызе. І які захоўвае і да гэтага часу сярод сваіх любімых кніг. Свае любімыя творы Лырысы Геніюш і Уладзіміра Караткевіча на свяце чыталі і ўдзельнікі імпрэзы. Чыталі па ўласнаму жаданню, а не таму, што гэтак было запланавана. А асабліва натхнёным было выступленне дырэктара Рыжскай Беларускай асноўнай школы Ганны Іванэ, якая падрыхтавала сапраўдны экскурс у творчасць Уладзіміра Караткевіча.

Надзвычай узнёслым і шчырым было гэта свята. І па-асабліваму сяброўскім. І кранаючым. Нельга было без хвалявання слухаць успаміны Сяргея Панізніка і Вячкі Целеша пра сяброўства з асобамі, якія сталі гонарам Беларусі, сяброўства, якое яны пранеслі праз гады. І слухаючы расповеды ўжо немаладых людзей, скроні якіх даўно пабяліла сівізна, адступаў час. І здавалася, што мы ўвачавідкі бачым, як па Юрмале спяшаюцца жвавыя, гаманкія Сяргей Панізнік і Вячка Целеш, як перапоўнены яны радасцю, што ідуць у госці да самога Караткевіча. Як стромкія балтыйскія сосны чуюць гамонку навукоўцы спадарыні Мірдзы Абалы і Уладзіміра Караткевіча. Як пасля сяброўскай сустрэчы ў майстэрні Вячкі Целеша Уладзімір Караткевіч напіша з гумарам дасціпныя радкі і нават паспрабуе сябе ў ролі мастака.

-

Старонка з аўтографам і малюнкамі Уладзіміра Караткевіча ў Гасцёўнай кнізе майстэрні “Беларуская хатка” Вячкі Целеша

-

Першая – Мірдза Абала, далей – Алег Лойка, яго жонка Лілея, за ёй –  Уладзімір Караткевіч, Сяргей Панізнік, а правей – Вячка Целеш у Латвійскім этнаграфічным музеі ў ліпені 1981 г.

-
Злева –  Алег Лойка, яго жонка, Уладзімір Караткевіч, Вячка Целеш і Мірдза Абала ў Латвійскім этнаграфічным музеі ў ліпені 1981г.

Вядома, шкада, што юбілей Уладзіміра Караткевіча ў Латвіі не святкаваўся так, як гэтага хацелася б, як варта было б. Шкада, што не маем магчымасці паехаць у Оршу на ўрачыстасці, запланаваныя 26 лістапада да дня нараджэння пісьменніка, каб у гэтым шматгалоссі прагучаў і голас беларусаў з Рыгі. Удзельнікі імпрэзы папрасілі спадара Сяргея Панізніка перадаць паклон ад беларусаў Латвіі радзіме вялікага пісьменніка. А музею ў Оршы – падарунак, які падрыхтаваў Вячаслаў Міхайлавіч Целеш. Калі дакладна, рыхтаваць яго Вячку Целешу не спатрэбілася, бо аб гэтым шмат гадоў назад паклапаціўся сам Караткевіч.

-


Падчас першай сустрэчы і знаёмства з Караткевічам у Дубултах у Доме творчасці пісьменнікаў 5 снежня 1976 г. Вячка папрасіў у пісьменніка на памятку памяняцца ручкамі. Уладзімір Сямёнавіч з задавальненнем згадзіўся. І вось тая ручка, якой пісьменнік пісаў свае раманы, засталася як памятка аб той сустрэчы, як рэліквія нашага нацыянальнага генія. Гэтая ручка да гэтага часу захоўвалася ў Вячкі, а на вечарыне рыжскі мастак папрасіў перадаць яе ў дар музею Караткевіча.

У 1960 – 70-ыя годы Уладзімір Караткевіч неаднаразова наведваў Латвію, тут у яго былі сябры –  паэт Еранім Стулпан, дарэчы, ён нават быў яго кумам, хросным бацькам яго дачкі. Бываў Караткевіч у Іманта Зіедоніса, які вазіў яго да сваіх бацькоў у г. Салдус, былі сустрэчы яго і з іншымі латышскімі паэтамі і пісьменнікамі.

І яшчэ адзін юбілей ушанавалі ў гэты дзень у таварыстве «Сьвітанак».

-

Cёлетняй восенню споўнілася 130 гадоў з дня нараджэння Сяргея Сахарава – чалавека, які адным з першых узняў паходню беларускасці ў Латвіі. Педагагічнай і культурна-асветніцкай працы С.П.Сахараў прысвяціў больш за пяцьдзесят гадоў, каля дваццаці пяці з іх – барацьбе за беларускую школу ў Латвіі.
У літаратурнай вечарыне прыняла ўдзел унучка Сяргея Пятровіча Сахарава – спадарыня Нонна Ахметулаева. Спадарыня Нонна падзялілася сваімі ўзгадкамі пра Сяргея Сахарава, распавядала пра тое, як сёлета адзначалі яго юбілей у Лудзе, і прыпасла гасцям імпрэзы свой падарунак. Яна прачытала адно з неапублікаваных апавяданняў Сяргея Сахарава.

За рукапісны зборнік (1015 фальклорных твораў) С.Сахараў з Культурнага фонду Латвіі ў 1939 г. атрымаў  прэмію, якую скарыстаў на выданне асноўнай кнігі свайго жыцця – зборніка “Народная творчасць латгальскіх і ілукстэнскіх беларусаў”. Ён паспеў выдаць толькі першы выпуск фальклорных запісаў. А яшчэ ў спадчыну Сяргей Сахараў пакінуў нам, беларусам, якія жывуць у Латвіі, вось гэтыя словы:”…Але старанна вывучаючы дзяржаўную мову, вучачыся іншым мовам, не будзем забываць і сваю беларускую мову. Калі б мы нашу родную… беларускую мову закінулі, забыліся, тады па ўсіх нас і след загінуў бы на зямлі”
Запавет гэты надзённы для нас і праз дзесяцігоддзі. І не толькі для беларусаў Латвіі.

З радасцю мы даведаліся, што ў Талліне ствараецца нядзельная школа беларускай культуры імя Караткевіча. Творы вялікага рамантыка і казачніка вывучаюць выхаванцы Рыжскай Беларускай асноўнай школы. І, дзякуючы аўтару «Зямлі пад белымі крыламі», для юных рыжан-беларусаў гэты край, радзіма іх бацькоў і дзядоў, становіцца бліжэй…

«Святло высакароднай душы» – так назвала калісьці свой артыкул, прысвечаны Уладзіміру Караткевічу латышская вучоная Мірдза Абала, якую з беларускім пісьменнікам звязвала шматгадовае сяброўства і якая пераклала яго аповесці “Чазэнія” на латышскую мову. Высакароднасць душы – тая рыса, якая яднае ўсіх нашых юбіляраў. І гэтаму святлу не згаснуць ніколі…

Таццяна Касуха

На здымках Георгія Астапковіча:

-

удзельнікаў імпрэзы вітае Вячка Целеш

-

выступае Сяргей Панізнік

-

вядучыя імпрэзы – мастак Вячка Целеш і паэт Сяргей Панізнік з  унучкай Сяргея Сахарава Ноннай Ахметулаевай

-

спявае студэнтка Латвійскай музычнай акадэміі Людміла Ігнатава

-

вершы Уладзіміра Караткевіча чытае Таццяна Казак

-

выступае беларускі гурт “Вытокі”, кіраўнік Станіслаў Клімаў

-

два паэты, два пакаленні – мінчанін Сяргей Панізнік і рыжанка Людміла Ігнатава са сваімі паэтычнымі зборнікамі

-

Сімвалічная повязь сяброўства латвійскай і беларускай культуры

-

/0 Comments/by

Пётра Мiрановiч (1902-1990)

, ,


Самы вядомы з беларускіх мастакоў Латвіі хх стагоддзя нарадзiỳся 21 верасня 1902 г. ỳ вёсцы Стрэмкi Пiедруйскай воласцi Краслаỳскага павета ỳ Латвii. У 1922 г. скончыỳ Краслаỳскую латышскую асноỳную школу, а ỳ 1926 г. Даỳгаỳпiлскую Дзяржаỳную Беларускую гiмназiю. У 1926 г. паступiỳ у Латвiйскую акадэмiю мастацтваỳ. З 1928 г. па 1933 г. вучыỳся ỳ майстэрнi дэкаратыỳнага жывапiсу ỳ прафесара Янiса Кугi, а з 1933 г. да 1937 г. – у майстэрнi фiгуральнага жывапiсу ỳ прафесара Гедэрта Элiяса. У 1937 г. Пётра Мiрановiч скончыỳ акадэмiю, дыпломнаю працаю была карцiна “У сялянскай хаце”. Пасля сканчэння акадэмii жыццё мастака было звязана з педагагiчнай дзейнасцю, ён працаваỳ настаỳнiкам малявання, а пазней iнспектарам беларускiх школ, з’яỳляỳся сябрам Таварыства беларускiх настаỳнiкаỳ Латвii. У 1944-1945 г.г. П. Мiрановiч вучыỳся ỳ Венскай акадэмii мастацтваỳ у Аỳстрыi. З 1950 г. мастак з сям’ёй жыỳ у Бруклiне, (Нью-Йорк, ЗША), дзе i памёр 20 снежня 1990 г.

Творчасць мастака ỳ латвiйскi перыяд была прысвечана пейзажам Латгалii, рацэ Даỳгаве, а таксама тэматыцы вясковага жыцця латгальскх беларусаỳ, партрэтам беларускай iнтэлiгенцыi. Пётрам Мiрановiчам быỳ намаляваны абраз Божай Мацi для алтара Пiедруйскага касцёла. На 4-ай мастацкай выставе Фонда культуры Латвii ỳ 1937 г. карцiны П. Мiрановiча “Латгалачка”, “Вяртанне дамоỳ”, “Вандраванне”, “Адлiга” ды “Рака Айвiексте” экспанавалiся разам з працамi вядомых латышскiх мастакоỳ Я.Кугi , Г.Элiяса , В.Пурвiта , Я.Тылберга i iнш.

У амерыканскi перыяд жыцця П.Мiрановiчам было напiсана шмат партрэтаỳ беларускiх эмiгрантаỳ, пейзажаỳ Латгалii, намаляваных па накiдах i фотаздымках, прывезеных мастаком, а таксама карцiна “Беларускiя эмiгранты”, якая экспанавалася на розных амерыканскiх выставах i атрымала вялiкую папулярнасць. Да апошнiх дзён свайго жыцця мастак удзельнiчаỳ у шматлiкiх мастацкiх выставах, чытаỳ лекцыi, пiсаỳ артыкулы пра беларускую культуру i асвету, афармляỳ розныя выставы. У 1964 г. ỳ Нью-Йорку адбылася яго персанальная мастацкая выстава, якую арганiзаваỳ Беларускi Iнстытут Навукi i Мастацтва. На гэтай выставе экспанавалiся 63 працы мастака.

Iмя Пётры Мiрановiча ỳпiсана ỳ гiсторыю асветнiцтва i мастацтва беларускай дыяспары Латвii i Амэрыкi.

Дзвінская_ініцыятыўная_група_па_падрыхтоўцы_Беларускіх_вечароў_у_1922

Злева направа: Пётра Мірановіч, Кастусь Александровіч, Язэп Камаржынскі, Алесь Махноўскі

/0 Comments/by

Каляды 2004

, , ,

2004 год у Латвійскім таварыстве беларускай культуры “Сьвітанак”, як заўсёды, пачаўся з каляднай вечарыны, якую 11 студзеня ўжо 16-ты раз з моманту свайго заснавання ладзілі сьвiтанкаўцы ў Вялiкай залi Асацыяцыi нацыянальна-культурных меньшасцяў Латвii. На гэты раз зала не змагла змясціць усіх жадаючых, а тэатралiзаваныя “Каляды” з “гаспадаром” ды “гаспадыняю” ў “вясковай хаце” атрымалicя надзвычай яскравымi i каларытнымi. У якасцi “калядоўшчыкаў” выступiў вакальны гурт таварыства “Cьвiтанак” і вучні Рыжскай беларускай асноўнай школы. Акрамя шматлікіх калядных песень ў выкананні гурта, латышскіх калядных дайнаў ў перакладах Пётры Масальскага (зробленых яшчэ ў 30-я гады 20-га стагоддзя), госці вечарыны ўпершыню ў Рызе змаглі ўбачыць абрад “Жаніцьба Цярэшкі”. Гэты абрад-гульню калісці ў беларускіх вёсках ладзіла моладзь ў “крывыя вечары.”Сімвалічна, што сярод гасцей было шмат моладзi і дзяцей, прыкладна палова ад усіх прысутных. Беларусам, якія нарадзіліся ў Рызе ў другім, а то й у трэцім пакаленні, такія вечарыны даюць магчымасць пазнаёміцца з нашай багатай нацыянальнай культурнай спадчынай, а для тых, хто калісці прыехаў з мілай сэрцу Беларусі, гэта цудоўная магчымасць правесці свята сярод землякоў-суродзічаў, пагаварыць на матчынай мове, паспяваць нашы самыя мілагучныя ў свеце родныя песні, патанцаваць беларускія танцы.На вечарыне прысутным былi прачытаныя вiншаваннi з Нараджэннем Хрыстовым, Новым годам і Калядамі і пажаданні, дасланыя на адрас “Cьвiтанка” ад беларусаў з розных куткоў свету: з Вялiкабрытанii, Канады, Летувы, Расii i iнш. краін, і канешне, з Радзімы-Беларусі. Вельмі цёплыя словы віншаванняў і пажаданняў “світанкаўцы” атрымалі ад старшыні Рады ЗБС “Бацькаўшчына” Алены Макоўскай і начальніка аддзела Камітэта па справах рэлігій і нацыянальнасцей пры Савеце Міністраў Рэспублікі Беларусь Юрыя Уральскага, Уладзімера Арлова і Сяргея Панізніка з Мінска, доктара Раiсы Жук-Грышкевіч з Канады, гісторыка і публіцыста Юрыя Весялкоўскага і Павала Шаўцова з Лондана, старшыні ТБК Хведара Нюнькі з Вільні і многіх іншых. Да свайго 15-гадовага юбілею ў лістападзе 2003 г. таварыствам была выдадзена кніжка “Сьвітанак” аб дзейнасці таварыства на працягу ўсіх 15-ці гадоў. Кніжка выклікала вялікую цікавасць сярод прысутных. I не дзіўна, што да самай ночы не хацелі разыходзіцца беларусы са свайго свята, бо на гэты раз не давалі сумаваць ім на Каляды аж 5 музыкаў: 2 гарманісты, 2 баяністы і яшчэ акардэаніст!Узнагародаю i святочным падарункам арганiзатарам вечарыны былi шчырыя словы падзякi за сапраўднае беларускае свята ў Рызе i ад пастаянных удзельнiкаў “cьвiтанкаўскiх” вечарын, i ад тых, хто прыйшоў упершыню.

Таццяна Казак

/0 Comments/by