Два юбілеі ў Рызе

, , , ,

18 снежня 2016, 11:38

17 снежня 2016 г. у Латвійскім таварыстве беларускай культуры “Сьвітанак” адзначылі адразу два юбілеі.

Максім Багдановіч – класік беларускай літаратуры, паэт, празаік, публіцыст, літаратурны крытык, перакладчык, гісторык літаратуры.

Ён пакінуў свайму народу вельмі значную творчую спадчыну, хоць жыццё яго было надзвычай кароткім, а лёс нелітасьцівым. Пражыў ён усяго 25 гадоў.

А я пражыла на свеце ўжо ў 3 разы больш, чым ён. І калі паміраюць такія маладыя, прыгожыя, таленавітыя, я пытаюся: ,,Чаму такая несправядлівасць? Можа яны вельмі патрэбныя Богу і ён іх забірае да сябе?” Я вельмі спадзяюся на гэта… І тады становіцца трошкі лягчэй.

Нарадзіўся Максім Багдановіч 9 снежня 1891 года ў Мінску; таму ў бягучым, юбілейным 2016 годзе родная Беларусь і беларусы ва ўсім свеце вельмі масштабна адзначаюць яго 125-гадовы юбілей. Я таксама рыхтавалася да гэтага свята і брала ўдзел у святочнай імпрэзе, прысвечанай 125-гадоваму юбілею Максіма Багдановіча, якую ладзілі актывісты Латвійскага таварыства беларускай культуры “Сьвітанак” у Рызе. Вялікую падзяку хачу выказаць нашай шчырай беларусцы, экс-старшыні “Сьвітанка” Таццяне Казак, якая вельмі шмат зрабіла для правядзення гэтага мерапрыемства. Я са школы была закаханая ў многія творы Багдановіча, але толькі цяпер я адкрыла для сябе Багдановіча так шырока.

Святочная імпрэза праводзілася 17 снежня 2016 г. у адной з залаў дома Асацыяцыі нацыянальных культурных таварыстваў Латвіі імя Іты Казакевіч. Сярод гасцей выпадковых людзей не было. Прыйшлі аматары творчасці Максіма Багдановіча. Старшыня “Сьвітанка” Ірына Кузьміч прывяла з сабой дачушку, якой толькі 4 гады, а Таццяна Казак — сына Міколку, які вучыцца ў другім класе. Мікола Казак – сапраўдны беларус. Ён добра размаўляе на беларускай мове, ведае шмат вершаў і песень па-беларуску, заўсёды вельмі актыўна ўдзельнічае ў мерапрыемствах “Сьвітанка”.

Дзякуючы дырэктару Беларускага інфармацыйнага цэнтра ў Рызе Ўладзіславу Рэдзькіну, усе прысутныя атрымалі магчымасць агледзець цудоўную выставу з Дзяржаўнага музея гісторыі беларускай літаратуры і філіяла “Літаратурнага музея Максіма Багдановіча” з Мінска “Максім Багдановіч. Жыццё і творчасць”. Вельмі цікава экскурсію па выставе правяла дырэктар асноўнай Рыжскай Беларускай асноўнай школы імя Янкі Купалы Ганна Іванэ. Багата ілюстраваная выявамі фотаздымкаў, паштовак, аўтографаў, арыгіналы якіх у асноўным захоўваюцца ў фондавай калекцыі Літаратурнага музея Максіма Багдановіча, выстава дае магчымасць скласці ўяўленне пра дзіцячыя і юнацкія гады паэта, яго сяброў і родных, пра  вучобу Максіма ў гімназіях Ніжняга Ноўгарада, Яраслаўля і Дзямідаўскім юрыдычным ліцэі, прасачыць асаблівасці станаўлення яго асобы і паэтычнага таленту. 

Усе прысутныя атрымалі на памяць падарунак – паштоўку з фатаздымкам Максіма Багдановіча. З яе глядзіць малады чалавек вялікай абаяльнасці. Сапраўды, Максім быў вельмі прыгожым юнаком высокага росту, з густымі, хвалістымі каштанавымі валасамі, з блакітнымі вачамі. Яго ласкава называюць “цвятком Радзімы”. Удзельнікі агляду ўбачылі на выставе фотаздымкі бацькоў паэта, двух братоў, сяброў, гарадоў і мясцін, дзе жыў, вучыўся і працаваў паэт, куды пераязджала сям’я Багдановічаў пасля смерці маці. Максім Багдановіч самастойна вывучыў беларускую мову па кніжкам, жывучы ў Расііі.

На свяце  Ганна Іванэ прадставіла пажаўцелы ад часу адзіны друкаваны пры жыцці паэта  зборнік твораў М. Багдановіча ,
“ВЯНОК”, у якім змешчана 100 верўшаў і 2 паэмы. Цікава, што фундатарам выдання зборніка была Магдалена Радзівіл. Калі ў 1917 годзе ў Ялце ад сухотаў Максім Багдановіч памёр, каля яго ложка знайшлі лісток, на якім паэтн напісаў свае апошнія ў жыцці чатыры радкі:

 У краіне светлай, дзе я ўміраю,

У белым доме ля сіняй бухты,

Я не самотны, я кнігу маю

З друкарні пана Марціна Кухты.

 Алег Лукашэвіч, аўтар цудоўнага фільма пра Максіма Багдановіча, гаворыць: “Максім Багдановіч – гэта цэлая планета, на якой можна знайсці ўсё, што патрэбна для душы, для супакаення, насычэння, каб зразумець, хто мы на гэтай зямлі.” 
Творы Максіма Багдановіча – гэта скарб для чытача. Яны саграваюць сэрца. На яго вершы кампазіторы напісалі шмат вельмі прыгожых песень.

На нашай святочнай юбілейнай імпрэзе гучалі вершы і песні ў выкананні сяброў таварыства і гасцей вечарыны Наталлі Камілеўскай, Эльвіры Гамершміттэ, Таісіі Бачкаровай ды іншых. Я акапэльна праспявала песню “У Максіма на кашулі”, якая мне вельмі падабаецца. Гучалі таксама “Вераніка”, “Не кувай ты, шэрая зязюля” ды іншыя песні на словы славутага юбіляра. Напрыканцы першай часткі вечарыны ўсе разам мы праспявалі цудоўны раманс “Зорка Венера”.

Гэта быў не адзіны юбілей, які мы адзначылі 17 снежня. Другая частка шмпрэзы была прысвечана 90-гадоваму юбілею Наталлі Пятроўны Цімаховіч. Прысутнасць юбіляркі на імпрэзе, магчымасць падараваць ёй  кветкі і  віншаванні  была радасным і  каштоўным   перажываннем  для кожнага сябра таварыства.

 Нашай найстарэйшай у “Сьвітанку” юбілярцы я прысвяціла верш. У маім вершы выказваю свае пачуцці, пажаданні і адносіны да гэтай легендарнай жанчыны.

 БЕЛАРУСКАЕ СОНЕЙКА.

 Усё жыццё СОНЦА яна вывучала —

І сама нарэшце СОНЕЙКАМ стала!

Сёння сабрацца ёсць важкая прычына:

У нас ЮБІЛЯРКА – ЛЕГЕНДА-ЖАНЧЫНА!

Вядомы вучоны, доктар навук фізычных,

Перакладчыца дайнаў і твораў паэтычных!

Яна нарадзілася, расла ў Рызе.

Багацця ў бацькоў наогул не было,

Але вось дзякуючы кнізе,

Яна пазнала навукаў святло

І ў іх дасягнула сапраўдных высотаў.

ВЯЛІКУЮ ДА ВУЧОБЫ МЕЛА АХВОТУ!

Школа, гімназія, універсітэт.

І Наталля Пятроўна раскрывае сакрэт:

У розных рэдакцыях ёй вельмі рады.

Праз газэту “Звязда” яна дае парады:

1. “ВУЧЫЦЦА НЕ ЛЯНУЙЦЕСЯ Ў ЛЮБЫМ УЗРОСЦЕ,

БО ТОЛЬКІ Ў РАЗВІЦЦІ ЁСЦЬ ПЭЎНЫ РУХ!”

Так што ў чалавека ВЫБАР ПРОСТЫ:

“ЖЫЦЦЁ або ЗАСТОЙ”- адно  з двух!

2″ТРЭБА ЗАЎЖДЫ ЦІКАВІЦЦА І МАРЫЦЬ, МАРЫЦЬ, МАРЫЦЬ…

Тады дэпрэсія не прыдзе і пачакае старасць!”

3. “КАБ ВАМ ЗАЎЧАСНА НЕ СТАРЭЦЬ,

ЗАЙМАЙЦЕСЯ ЛЮБІМАЙ СПРАВАЙ!” –

Так лічыць юбіляр па праву,

Бо аккурат яна знайшла такую справу.

Навука заўжды і вабіла яе, і звала.

У Акадэміі навук яна ў Рызе працавала.

Вывучала ГАЛАКТЫКІ і СОНЦА законы.

НАТАЛЛЯ ПЯТРОЎНА – ВЯДОМЫ ВУЧОНЫ.

Яна гаворыць: “СОНЦА ВЕЛЬМІ РОЗНАЕ,

ТАМУ БУДЗЬЦЕ З ІМ АСЦЯРОЖНЫЯ!”

Працаздольнасць яе проста здзіўляе.

Упэўнена: САМ БОГ ЁЙ ДАПАМАГАЕ,

А яшчэ ХАРАКТЭРА НАДЗЕЙНЫ БЕЛАРУСКІ СКЛАД!

І праца ў яе заўжды йшла на лад.

На шасці замежных мовах размаўляе.

Каля трохсот навуковых работ яна мае.

З іх 20 публікацый можна прачытаць.

Яшчэ цікавы момант хочацца дадаць.

ГАВОРЫЦЬ НА ЧЫСЦЮТКАЙ БЕЛАРУСКАЙ МОВЕ,

Хоць ў Беларусі ніколі не была.

Размоўную сама пазнала меней-болей,

А вось літаратурную ГІМНАЗІЯ Ў ІНДРЫ ЁЙ ДАЛА.

Слова ДЭПРЭСІЯ ЁЙ НЕ ЗНАЁМА!

І толькі як выйдзе яна з дому,

ЗАМЕСТ таго, каб ІСЦІ Ў АПТЭКУ–

ПОЙДЗЕ Ў БІБЛІЯТЭКУ!

Там пасядзіць гадзіну – другую,

І значна лепей сябе адчуе!

ЯЕ ГАЛАВА – ГЕНЕРАТАР ІДЭЙ!!!

І З ІМІ ІДЗЕ ЯНА ДА ЛЮДЗЕЙ.

НАТАЛЛЯ ПЯТРОЎНА! З ЮБІЛЕЕМ ВАС ВІНШУЕМ!

МЫ ВАС ВЕЛЬМІ ЛЮБІМ, ПАВАЖАЕМ І ШАНУЕМ!

УСЕ СЯБРЫ “СЬВІТАНКА” І Я АСАБІСТА

ЖАДАЕМ, КАБ НЕБА ЗАЎЖДЫ БЫЛО ЧЫСТЫМ

НАД ВАШЫМ ШЛЯХАМ, НАД ВАШЫМ ДОМАМ,
КАБ ВЫ НЕ ГУБЛЯЛІ ДОБРЫХ ЗНАЁМЫХ!

 
ВАШ ЮБІЛЕЙ ТАКІ ЗНАКАВЫ І ПРЫГОЖЫ!

І НЯХАЙ ВАМ ДАСЦЬ МАГУТНЫ БОЖА

З НАМІ СВЯТКАВАЦЬ і 100 СВАІХ ГАДОЎ!

ВАС БУДЗЕ САГРАВАЦЬ ЗАЎЖДЫ НАША ЛЮБОЎ!

ШЧАСЦЯ, ЗДАРОЎЯ ВАМ, НОВЫХ ІДЭЙ

І ПОБАЧ МЕЦЬ СУМЛЕННЫХ ЛЮДЗЕЙ!

А СЯБРЫ – БЕЛАРУСЫ НЕ ПАДВЯДУЦЬ:

РУКУ ДАПАМОГІ ЗАЎЖДЫ ПАДАДУЦЬ!!!

Людміла Яновіч. г Рыга 


 На здымках :

-

Дырэктар Рыжскай беларускай школы імя Янкі Купалы Ганна Іванэ знаёміць з выставай,  прысвечанай Максіму Багдановічу

-

 Спявае Мікола Казак

-

Гучыць песня   “У Mаксіма на кашулі”(музыка Ул. Мулявіна) ў выкананні Людмілы Яновіч


Песня “Не кувай ты, шэрая зязюля” ў выкананні Эльвіры Гамершміттэ. Акампануе Наталля Камілеўская


Вершы Багдановіча чытае Таісія Бачкарова

-

Доктар фізічных навук  Наталля Цімаховіч
-

Віншаванні і найлепшыя пажаданні юбілярцы ад “світанкаўцаў”

/0 Comments/by

90-гадовая юбілярка ў таварыстве “Сьвітанак”

, ,

16 снежня 2016, 19:58

6 снежня 2016 г. споўнілася 90 гадоў Наталлі Пятроўне Цімаховіч.

Н.Цімаховіч нарадзілася ў сям’і латгальскага беларуса, кандытара Пятра Адольфавіча Цімаховіча з мястэчка Піедруя і Кацярыны Канстанцінаўны з Касцюшкевічаў з ваколіц цяпер літоўскай Ігналіны.

У 1941 годзе скончыла Рыжскую асноўную школу імя Юрыса Нэйкена. У тым жа годзе, калі пачалася вайна, выехала з бацькам у Латгалію, у мястэчка Індра, дзе 2 гады вучылася ў Індраўскай беларускай гімназіі, якую ўзначальваў тады вядомы педагог і вучоны Сяргей Сахараў. У гімназіі яна добра авалодала беларускай літаратурнай мовай, на якой нават спрабавала пісаць вершы, спявала песні. Пасля вайны, у 1946 годзе, са срэбным медалём скончыла ў Рызе латышскую сярэднюю школу. Тады ж паступіла на фізіка-матэматычны факультэт Латвійскага ўніверсытэта, які паспяхова скончыла ў 1952 годзе.

Пасля ўніверсытэта ўвесь час, да выхаду на пенсію, Н.Цімаховіч працавала ў Астранамічнай абсерваторыіі Латвійскай акадэміі навук. У 1970 годзе абараніла кандыдацкую дысертацыю “Вялікія радыёўспышкі Сонца”. На тую ж тэму ёю зроблена звыш 20 навуковых публікацый. А ўсяго яна напісала больш за 300 навуковых работ пра Сонца, Галактыку і космас. Паралельна з навуковай працай у галіне радыёастраноміі Н.Цімаховіч прыклала шмат намаганняў для развіцця геліябіялогіі. З 1958 года яна з’яўляецца пастаянным аўтарам часопіса “Zvaigznota debess” Латвійскай акадэміі навук и Інстытута астраноміі Латвійскага ўніверсытэта.

Удзельніца шматлікіх міжнародных навуковых канферэнцый. У 1992 годзе кандыдацкая дысертацыя Н.Цімаховіч была настрыфіцыравана Латвійскім ўніверсытэтам як доктарская.

Н.Цімаховіч і да сенняшняга часу актыўна ўдзельнічае ў грамадскім жыцці Латвійскага таварыства беларускай культуры “Сьвітанак”.

Яна пераклала  на беларускую мову творы Яніса Порука, Яніса Яунсудрабіня і Яніса Райніса, даследуе латвійскія дайны. Наталья Пятроўна шмат пісала ў латвійскія цэнтральныя газеты пра жыццё беларусаў Латвіі, з’яўляецца сталым аўтарам урадавай газеты “Latvjas vēstnesis”.

Павіншаваць слынную беларуску, знакамітага вучонага і  цудоўнага чалавека Наталлю Пятроўну Цімаховіч з 90-гадовым юбілеям можна будзе 17 снежня бягучага года падчас імпрэзы, якую ЛТБК “Сьвітанак” будзе ладзіць у  будынку АНКТЛ імя Іты Казакевіч.

Прапануем Вашай увазе артыкул, прысвечаны Н.П.Цімаховіч, змешчаны на старонках газеты “Звязда” ў кастрычніку 2014 года

А на энергію Сонца спадзявацца не варта, пераканана беларуска, якая ўсё жыццё прысвяці­ла вывучэнню гэтай зоркі


Каб заўчасна не старэць, займайцеся любімай справай”

-

Заснавальніца латвійскай школы астраноміі сонца з гонарам называе сябе беларусачкай. Пры гэтым, нягледзячы на тое, што ні разу не была ў Беларусі, размаўляла са мной на чыс­цюткай беларускай мове. Наталля Цімаховіч перажыла 2 франты, 6 улад, 2 акупацыі, але сён­ня, у свае 88, выглядае значна маладзей, чым многія аднагодкі… Калі выказваю здагадку, што сакрэт маладосці ў сонечнай энергіі, толькі загадкава ўсміхаецца…

«Вочы акругліліся, калі пачуў ад мяне родную мову»

Сустрэчу доктар фізіка-матэматычных навук прызначыла ў сценах Латвійскага ўніверсітэта не выпадко­ва. Кажа, што менавіта там пачаўся яе ўласны шлях да Сонца.

Жанчына-легенда аказалася на дзіва сціплай, нешматслоўнай, стрыманай. Працягнула мне візітку, з вы­явай Сонца, ды копію артыкула з латвійскага часопіса «Зорнае неба» на латышскай мове. Маўляў, пе­ракладайце, я вам тут нічога новага не скажу.

На мае пытанні Наталля Пятроўна адказвала вельмі лаканічна. Ці з-за таго, што вельмі стамілася, па­куль дабіралася па анамальнай спёцы ў цэнтр горада, ці я ў яе не выклікала даверу… Пасля развітан­ня засталося адчуванне недагаворанасці. І, як высветлілася, не толькі ў мяне адной…

Увечары на маім тэлефоне высвеціўся нумар Наталлі Цімаховіч. Голас у беларускі быў расчулены. «Я так рада, што вы прыехалі. Наша сустрэча – як глыток беларускага паветра, дзе я так, пэўна, ужо не пабываю…» І як на духу падрабязна распавяла, адкуль яна ведае мову, як у вайну сонца блыталі з во­рагам і што яе звязвае з намеснікам Латвійскага таварыства беларускай культуры «Світанак» Вячкам Целешам.

– Пра існаванне «Світанка» я даведалася выпадкова. У рукі трапіла газета з артыкулам пра аднаго з заснавальнікаў суполкі – мастака з трывалымі беларускімі каранямі Вячаслава Целеша. Калі ён пад­час сустрэчы пачуў ад мяне беларускую мову (я ж усё жыццё пражыла ў Латвіі), у яго акругліліся во­чы. Менавіта Целеш і прыцягнуў мяне да «світанкаўскай» працы. Я – арганізатар па натуры, дапамага­ла ладзіць вечарыны, прысвечаныя беларускаму і латышскаму фальклору, паміж якімі вельмі цесная сувязь. Перакладала творы Яніса Порука і Яніса Райніса. І сёння, калі просяць нешта перакласці з бе­ларускай на латышскую мову, ці наадварот, не адмаўляю.

«Мне пашчасціла вучыцца ў беларускай гімназіі»

– Наталля Пятроўна, адкуль так добра ведаеце беларускую мову? Самі ж сказалі, што ні разу не былі ў Беларусі?

– Чула яе ў сям’і з дзяцінства. Але то была не літаратурная, а дыялектная, ці, як кажуць, трасянка – сумесь латышскай, рускай і беларускай. Нарадзілася я ў сям’і латгальскага беларуса Пятра Цімахові­ча з мястэчка Піедруя (Прыдруйск), што знаходзіцца на правым беразе Даўгавы (Заходняй Дзвіны). Та­та, нягледзячы на тое, што яго продкі на жыццё зараблялі рыбай, вывучыўся ў Віцебску на кандытара і працаваў ім усё жыццё.

Бацькі пераехалі ў Рыгу за год да таго, як я нарадзілася. Але на мяжы з Беларуссю засталася жыць мая бабуля. Я часам ездзіла туды ў госці. У бабулі быў добры голас. Вельмі любіла слухаць, як яна спявала беларускія песні. Асабліва пра зязюльку… А скончыла я звычайную рыжскую школу, дзе, вя­дома, выкладанне вялося на латышскай мове. Цяжкія перажыванні прынёс нам 1941 год…

Вайна, паляванне на людзей, дэпартацыя… У Рызе кандытары больш нікому не былі патрэбны. Таму Пётр Цімаховіч са сваёй сям’ёй пераехаў у Латгалію, у мястэчка Індра. Там яму ўдалося знайсці працу ў хлебапякарні.

– Калі пачалася вайна, у газетах пісалі: «Не прапусціце ніводнага дня, нават гадзіны, вучыцеся, каб вайна не была апраўданнем перапынку ў вучобе». Дзяржаве былі патрэбны адукаваныя людзі, таму нас заахвочвалі вучыцца. Тых, хто не хацеў, адсылалі на працу ў Германію. Мяне ж, колькі сябе памя­таю, ад кніг за вушы было не адцягнуць. Чытаць навучылася рана, пяці гадоў яшчэ не было, па падруч­ніках царскіх часоў (бацькі жылі сціпла, на новыя кнігі грошай не было). Тата набываў іх на рынку, дзе прадаваліся розныя дробязі. Там у вялікіх мяхах можна было знайсці за некалькі сантымаў падручнікі па гісторыі, літаратуры, біялогіі, батаніцы, заалогіі. Больш за ўсё мне падабалася чытаць пра прыроду. Я ўжо тады ведала, што буду даследаваць яе.

Дык вось менавіта там, у Індры, – вяртаецца да тэмы Наталля Пятроўна, – мне пашчасціла два гады вучыцца ў беларускай гімназіі. Яе дырэктарам быў вядомы беларускі педагог і вучоны Сяргей Саха­раў, ён родам з Полацка. Як бачыце, знаходзіліся людзі, якія нават у часы нямецкай акупацыі думалі пра тое, як беларускіх дзяцей у Латвіі вучыць. Менавіта ў гімназіі я і авалодала беларускай літаратур­най мовай, на якой нават спрабавала пісаць вершы, спявала песні. Мовы мне заўсёды даваліся лёгка. І не толькі беларуская. Я магу на шасці розных мовах гаварыць, калі трэба.

Неўзабаве тату забралі на фронт. Пасля ранення яму ўдалося трапіць у нейкае ваеннае падраздзялен­не пекарам. А мы вымушаны былі выехаць і з Індры, бо там стала вельмі неспакойна жыць. Небасхіл пастаянна палыхаў, бо вельмі блізка былі пасяленні беларускіх партызан, якія немцы палілі. Недалёка, у беларускім горадзе Друя, ворагі расстрэльвалі яўрэяў у гета…

Сонца вельмі рознае – будзьце асцярожнымі

Наталля Цімаховіч даследавала Сонца практычна ўсё жыццё. Пасля ўніверсітэта прыйшла ў астрана­мічную абсерваторыю Латвійскай акадэміі навук, дзе і працавала ажно да самай пенсіі.

– 55 гадоў таму мы ўпершыню ў Латвіі прынялі і зарэгістравалі сонечныя радыехвалі. З таго дня пача­лі рэгулярна назіраць за Сонцам, расшыфроўваць код выпраменьвання гэтай загадкавай зоркі. Каб улоўліваць сонечныя ўспышкі, спачатку выкарыстоўвалі радыелакацыйную станцыю, якая засталася пасля вайны. Нам давялося прыстасоўваць яе для навуковых патрэб. Сучасным вучоным немагчыма нават уявіць, як у той час кожную металічную і радыётэхнічную дэталь даводзілася літаральна адваёў­ваць у ваенных міністэрствах. Неўзабаве мы пачалі будаваць у лесе абсерваторыю. Я была ў той гру­пе, якая канструявала радыётэлескоп…

-

На фота: Наталля Цімаховіч з Вячкам Целешам.

Калі гаворка зайшла пра вайну, Наталля Пятроўна распавяла пра тое, як у той час Сонца ўводзіла лю­дзей у зман.

– Прыборы, якія ўлоўлівалі сігналы небяспекі, перыядычна сігналізавалі: паблізу выбух. Нашы людзі думалі, што наступае вораг і, вядома, пачыналі рыхтавацца да абароны. Але часта гэтыя сігналы трыво­гі былі памылковымі: ворага паблізу не было. Як гэта так? А адкуль жа выбух?… Людзі былі ў разгубле­насці… Спачатку ўсё спісвалі на збоі прыбораў. Толькі пасля вайны зразумелі, што выбухі, аказваецца, сапраўды былі, але не тыя, пра якія яны думалі, а сонечныя. Гэта былі першыя знакі таго, што Сонца пасылае на зямлю радыехвалі, якія можа пераблытаць з радыёлакацыйнымі сігналамі ворагаў.

– Наталля Пятроўна, вы напісалі больш за 300 навуковых і папулярных работ пра Сонца, Галакты­ку і космас, абаранілі кандыдацкую дысертацыю «Вялікія радыеўспышкі Сонца». Якім дасягненнем га­нарыцеся больш за ўсё?

– Мы з калегамі даследавалі прамую сувязь паміж актыўным выпраменьваннем Сонца і арганізмам чалавека. Такім чынам я рэалізавала свой даўні інтарэс да медыцыны. Сёння нашай методыкай актыў­на карыстаюцца ў Латвіі. Разам з прагнозам надвор’я на наступны дзень, у навінах перадаюць і меды­цынскі прагноз. Усяго чатыры тыпы небяспекі: першы – можна гуляць спакойна, другі і трэці – трэба быць асцярожнымі, чацвёрты – высокая радыеактыўнасць, таму з дому лепш не выходзіць. А пачало­ся ўсё з таго, што аднойчы да нас звярнуліся дактары з курортаў. Яны былі заклапочаны тым, што вялі­кая колькасць турыстаў, у якіх былі праблемы з сэрцам, звярталася да іх па дапамогу. Справа ў тым, што на мора ў Юрмалу прыязджае шмат расіян, якія зусім не падрыхтаваны да нашага клімату. Таму медыкі і папрасілі нас даваць ім прагноз сонечнай актыўнасці на наступны дзень.

– Асабіста я – не аматар загараць. Але ў сезон на пляжах процьма людзей, якія дзеля прыгожага загару гатовы правесці на сонцы цэлы дзень.

– Сонца вельмі рознае, таму трэба быць асцярожнымі. Я не адкрыю Амерыку, калі скажу, што зашмат ультрафіялету не на карысць здароўю. Ён можа выклікаць рак скуры. «Сонечныя ванны» лепш пры­маць да абеду альбо пасля абеду. У абед жа, калі сонца самае суровае, рэкамендуецца бавіць час у цені.

На развітанне Наталля Пятроўна пажадала чытачам «Звязды» не ленавацца вучыцца. Адкрываць для сябе новы гарызонты трэба штодзень, незалежна ад узросту, лічыць яна. У развіцці рух. А так застой, стагнацыя, якія ні да чаго добрага не прывядуць. «Я, напрыклад, не ведаю, што такое дэпрэсія, бо заў­сёды нечым цікаўлюся. Не толькі Сонцам, шмат чаго ў жыцці, у навуцы цікавага. Мары таксама працяг­ваюць жыццё, нават завоблачныя. З дзяцінства вельмі люблю мора (Наталля Пятроўна – былая яхт­сменка клуба «Даўгава», займалася парусным спортам). Таму адна з маіх завоблачных мар – набыць дамок у Юрмале, каб правесці там сваю старасць. Мару, хоць і разумею, што жыць каля мора сёння могуць сабе дазволіць толькі заможныя людзі… Што тычыцца колькасці маршчын, то больш за ўсё жан­чыну старыць напружанне і стомленасць. Таму, каб заўчасна не старэць, займайцеся любімай спра­вай».

Надзея ДРЫЛА.

Мінск – Рыга – Мінск.

Фота аўтара.

газета “Звязда”

/0 Comments/by

Карцін святочны феерверк

, , , ,

15 снежня 2016, 10:14

 Выставай “Уражанні беларускіх мастакоў у Балтыі” адзначыла свой 25-гадовы юбілей у Рызе вядомая творчая суполка “Маю гонар”

-

На святочным вернісажы выступае кіраўнік суполкі Вячка Целеш (злева)

Творчыя почыркі ў супляменнікаў, што стварылі ў 1991 годзе ў Рызе Аб’яднанне мастакоў-беларусаў Балтыі “Маю гонар”, самыя розныя. Аднак усе яны маюць гонар належаць да беларускага свету. І не хаваюць таго, жывучы ў Эстоніі, Латвіі, Літве ці Швецыі. З нагоды юбілею суполкі яны і зладзілі выставу ў галерэі Асацыяцыі нацыянальных культурных таварыстваў Латвіі імя Іты Казакевіч. Вернісаж быў 17 лістапада.

Старшынюе ў аб’яднанні па-ранейшаму Вячка Целеш: мастак, даследчык беларускай гісторыі, культуры і мастацтва, грамадскі дзеяч. Гэта чалавек вялікай душы і вялікай адказнасці за справу, якой даўно займаецца. Дзякуючы яму ды ягоным паплечнікам і зладзілася прыгожая, цёплая імпрэза. Свята сабрала як мастакаў, так і аматараў мастацтва, якім блізкая да таго ж беларуская мова, нашы песні. Сімвалічна, што вернісаж прайшоў напярэдадні 98-й гадавіны абвяшчэння Латвійскай дзяржавы: дзень 18 лістапада – светлы і святы для кожнага грамадзяніна Латвіі. Карціны беларускіх мастакоў – гэта як святочны феерверк, прыгожы падарунак Латвіі.

На выставе сабраны творы 23-х мастакоў суполкі з Латвіі, Літвы, Эстоніі, выкананыя ў розных тэхніках: жывапіс, графіка, фотамастацтва. Латвію прадстаўляюць Ганна Пейпіня, Надзея Ізянёва, Аліна Літвіненка, Ірына Трумпель-Сабалеўская, Алена Раманенка, Вольга Кажамяка, Ірына Кароль, Тамара Насенка, Людміла Жэлабоўская, Алена Ціхамірава, Васіль Малышчыц, Анатоль Ермаковіч, Пётр Худабчонак, Лявон Маствілішскі ды Вячка Целеш. З Літвы – працы Алега Аблажэя, які, на жаль, сёлета адышоў у іншы свет. Яго творы, а таксама свае на выставу прывезла Крысціна Балаховіч. З Эстоніі прынялі ўдзел у выставе Маргарыта Астравумава, Генадзь Курлянкоў і Людміла Прыбыльска, са Швецыі – Кацярына Осберг і Ян Кузміцкі.

Звычайна святы ўпрыгожваюцца жывымі кветкамі, на якія Рыга вельмі шчодрая. І падалося мне пад час вернісажу: на нейкі момант хораша паядналіся кветкі віншаванняў у руках мастакоў і кветкі на палотнах, жыццё якім далі працавітыя пэндзлі. У кожным позірку ўдзельнікаў імпрэзы ззяла ўдзячнасць за падараванае свята, за сустрэчу з высокім мастацтвам, а яшчэ й гонар за нашу агульную Радзіму-Беларусь.

Як і належыць, госці прыйшлі з падарункамі. Музычнае віншаванне прысвяціў мастакам маэстра Рафі Хараджанян, гаспадар у галереі. Упрыгожыў свята і Алесь Камоцкі з Мінска – паэт, спявак, сябар Згуртавання беларусаў свету “Бацькаўшчына”. Ён спяваў вядомы раманс “Зорка Венера” на верш Максіма Багдановіча, іншыя цудоўныя творы. Алесь зачытаў віншаванне, якое даслала юбілярам “Бацькаўшчына”. Выставу не пакінула без увагі Амбасада Беларусі ў Латвіі: з віншаваннем і пажаданнем творчых поспехаў звярнуўся да мастакоў Аляксандр Сушкевіч, Першы сакратар Амбасады. Віншавалі мастакоў сябры, знаёмыя: ад Латвійскага таварыства беларускай культуры “Сьвітанак” – старшыня суполкі Ірына Кузміч, ад супляменнікаў Даўгаўпілса – кіраўніца Цэнтра беларускай культуры Жанна Раманоўская. Пры падтрымцы Мінкультуры Латвіі, рыжскай Думы, беларускіх прадпрымальнікаў да юбілею выйшаў цудоўны буклет, яркая афіша, былі разасланыя прыгожыя запрашэнні.

Увесь вечар у святочнай зале панаваў прыўзняты настрой, гучала музыка. Час праляцеў хутка, ды сябры не хацелі разыходзіцца. Былі да месца размовы, песні, мары, святочныя напоі ды найсмачнейшыя ў свеце дранікі. А заключным акордам вечарыны прагучалі родныя песні ў выкананні гурта “Вытокі”.

Дарагія мастакі, з юбілеем вас! Здароўя вам, гармоніі ў душах, і мноства светлых колераў у палітры вашых жыццяў, і мноства прыемных паўтонаў у палотны вашых лёсаў!

Ганна Іванэ, дырэктарка Рыжскай беларускай асноўнай школы імя Янкі Купалы

/0 Comments/by

Адкрылася юбілейная выстава беларускіх мастакоў «Маю гонар»

, , , ,

01 снежня 2016, 10:16

17 лістапада 2016 года, напярэдадні Дня Незалежнасці Латвійскай Рэспублікі, у будынку «Асацыяцыі нацыянальных культурных таварыстваў Латвіі імя Іты Казакевіч» у Рызе адбылося адкрыццё юбілейнай выставы «Уражанні беларускіх мастакоў у Балтыі» Аб’яднання беларускіх мастакоў Балтыі «Маю гонар». На ўрачыстасць прыбылі мастакі і госці з Латвіі, Літвы, Эстоніі, Швецыі і Беларусі.

-


Аб’яднанне беларускіх мастакоў Балтыі «Маю гонар» заснавана 12 студзеня 1991 года мастакамі з Латвіі, Літвы, Эстоніі і Санкт-Пецярбурга. Усіх іх аб’ядноўвае любоў да беларускай культуры і мастацтву. Мастакі працуюць у розных тэхніках жывапісу, графікі, скульптуры і фотамастацтва. Выставы суполкі праходзілі ў многіх гарадах Латвіі, у Беларусі, Літве, Эстоніі. Нязменным кіраўніком Аб’яднання беларускіх мастакоў Балтыі «Маю гонар» з’яўляецца Вячаслаў Міхайлавіч Целеш (Вячка Целеш) – член Саюза мастакоў Беларусі, член Саюза мастакоў Латвіі, кавалер Ордэна Трох зорак ЛР.
2016 год для аб’яднання праходзіць пад знакам 25-гадовага юбілею. І калі красавіцкая выстава ў Даўгаўпілскім музеі адкрыла праграму юбілейных мерапрыемстваў, то выстава ў «Асацыяцыі нацыянальных культурных таварыстваў Латвіі» (АНКТЛ), дзе жыве і Латвійскае беларускае культурнае таварыства “Світанак”, завяршае гэтае кола гонару.
У Аб’яднанне беларускіх мастакоў Балтыі «Маю гонар» ў розныя гады уваходзілі Алег Аблажэй (Літва), Крысціна Балаховіч (Літва), Вячка Целеш (Латвія), Анатоль Ермаковіч (Латвія), Пётр Худобчонак (Латвія, Даўгаўпілс), Надзея Ізенёва (Латвія), Ірына Кароль (Латвія), Вольга Кажамяка (Латвія), Генадзь Курленкоў (Эстонія), Вячаслаў Лаўрыновіч (Латвія), Аліна Літвіненка (Латвія), Васіль Малышчыц (Латвія), Леанід Маствілішскі (Латвія), Тамара Насенка (Латвія), Кацярына Осберг (Швецыя ), Маргарыта Астраўмава (Эстонія), Людміла Прыбыльская (Эстонія), Ганна Пейпіня (Латвія), Алены Раманенка (Латвія), Зіта Суднік (Латвія), Алена Ціхамірава (Латвія), Ірына Трумпель-Сабалеўская (Латвія), Галіна Жэлабоўская (Латвія , Даўгаўпілс). Іх карціны ўпрыгожылі выставачную залу АНКТЛ. А ў зале яблыку няма дзе было ўпасці, столькі сяброў прыйшлі падзяліць з мастакамі радасць юбілейнай выставы.
Урачыстасць адкрыў старшыня Аб’яднання беларускіх мастакоў Балтыі «Маю гонар» і намеснік старшыні Латвійскага беларускага культурнага таварыства “Світанак” Вячка Целеш, павіншаваўшы ўсіх са святам Латвіі, за свабоду якой на барыкадах стаялі і беларусы. Прагучаў гімн Латвійскай Рэспублікі. Майстар прадставіў кожнага мастака, якіх віталі апладысментамі і кветкамі гледачы. Хвілінай маўчання ўшанавалі памяць Алега Аблажея, які сышоў у гэтым годзе ў лепшы свет.
Мерапрыемства пранікнённа вяла журналістка Латвійскага радыё, член «Світанка» Таццяна Касуха, знаходзячы дзіўна цёплыя словы, прадстаўляючы кожнага госця.
Першы сакратар амбасады Рэспублікі Беларусь у Латвійскай Рэспубліцы Аляксандр Сушкевіч, кіраўнік АНКТЛ Рафі Хараджанян, дырэктар Рыжскай беларускай школы імя Янкі Купалы Ганна Іване, кіраўніца Даўгаўпілскага Цэнтра беларускай культуры Жана Раманоўская, старшыня таварыства «Світанак» Ірына Кузьміч, кіраўнік Беларускага інфармацыйнага цэнтра Уладзіслаў Рэдзькін, мецэнат Дзмітрый Кабановіч павіншавалі мастакоў з юбілеем аб’яднання «Маю гонар» і выставай, адзначыўшы іх значны ўклад у культуру Латвіі і Беларусі.
Прывітанне з Радзімы, ад аб’яднання «Бацькаўшчына», мастакам прывёз вядомы беларускі бард і паэт, лаўрэат шматлікіх фестываляў аўтарскай песні Алесь Камоцкі. Ён пад гітару выканаў некалькі песень, якія гледачы слухалі, затаіўшы дыханне. Цудоўна выканалі песні на беларускай мове выхаванцы Рыжскай беларускай школы. І хацелася ў скокі ісці пад завадныя народныя песні ў выкананні ансамбля «Вытокі».
Вечар атрымаўся дзіўна светлым, душэўным. І доўга яшчэ ў сценах старадаўняга асабняка гасціннага АНКТЛ гучалі песні і гутаркі людзей, аб’яднаных агульнай зямлёй, культурай, ідэяй – аднадумцаў.
Па дамоўленасці, у 2017 годзе ў Даўгаўпілскім Цэнтры беларускай культуры пройдзе выстава Аб’яднання беларускіх мастакоў Балтыі «Маю гонар». Іх юбілейная брашура, а таксама дыск з песнямі А.Камоцкага папоўнілі фонды бібліятэкі ЦБК.

http://www.bkc.daugavpils.lv/be

www.zbsb.org

/0 Comments/by