01 снежня 2016, 10:16

17 лістапада 2016 года, напярэдадні Дня Незалежнасці Латвійскай Рэспублікі, у будынку «Асацыяцыі нацыянальных культурных таварыстваў Латвіі імя Іты Казакевіч» у Рызе адбылося адкрыццё юбілейнай выставы «Уражанні беларускіх мастакоў у Балтыі» Аб’яднання беларускіх мастакоў Балтыі «Маю гонар». На ўрачыстасць прыбылі мастакі і госці з Латвіі, Літвы, Эстоніі, Швецыі і Беларусі.

-


Аб’яднанне беларускіх мастакоў Балтыі «Маю гонар» заснавана 12 студзеня 1991 года мастакамі з Латвіі, Літвы, Эстоніі і Санкт-Пецярбурга. Усіх іх аб’ядноўвае любоў да беларускай культуры і мастацтву. Мастакі працуюць у розных тэхніках жывапісу, графікі, скульптуры і фотамастацтва. Выставы суполкі праходзілі ў многіх гарадах Латвіі, у Беларусі, Літве, Эстоніі. Нязменным кіраўніком Аб’яднання беларускіх мастакоў Балтыі «Маю гонар» з’яўляецца Вячаслаў Міхайлавіч Целеш (Вячка Целеш) – член Саюза мастакоў Беларусі, член Саюза мастакоў Латвіі, кавалер Ордэна Трох зорак ЛР.
2016 год для аб’яднання праходзіць пад знакам 25-гадовага юбілею. І калі красавіцкая выстава ў Даўгаўпілскім музеі адкрыла праграму юбілейных мерапрыемстваў, то выстава ў «Асацыяцыі нацыянальных культурных таварыстваў Латвіі» (АНКТЛ), дзе жыве і Латвійскае беларускае культурнае таварыства “Світанак”, завяршае гэтае кола гонару.
У Аб’яднанне беларускіх мастакоў Балтыі «Маю гонар» ў розныя гады уваходзілі Алег Аблажэй (Літва), Крысціна Балаховіч (Літва), Вячка Целеш (Латвія), Анатоль Ермаковіч (Латвія), Пётр Худобчонак (Латвія, Даўгаўпілс), Надзея Ізенёва (Латвія), Ірына Кароль (Латвія), Вольга Кажамяка (Латвія), Генадзь Курленкоў (Эстонія), Вячаслаў Лаўрыновіч (Латвія), Аліна Літвіненка (Латвія), Васіль Малышчыц (Латвія), Леанід Маствілішскі (Латвія), Тамара Насенка (Латвія), Кацярына Осберг (Швецыя ), Маргарыта Астраўмава (Эстонія), Людміла Прыбыльская (Эстонія), Ганна Пейпіня (Латвія), Алены Раманенка (Латвія), Зіта Суднік (Латвія), Алена Ціхамірава (Латвія), Ірына Трумпель-Сабалеўская (Латвія), Галіна Жэлабоўская (Латвія , Даўгаўпілс). Іх карціны ўпрыгожылі выставачную залу АНКТЛ. А ў зале яблыку няма дзе было ўпасці, столькі сяброў прыйшлі падзяліць з мастакамі радасць юбілейнай выставы.
Урачыстасць адкрыў старшыня Аб’яднання беларускіх мастакоў Балтыі «Маю гонар» і намеснік старшыні Латвійскага беларускага культурнага таварыства “Світанак” Вячка Целеш, павіншаваўшы ўсіх са святам Латвіі, за свабоду якой на барыкадах стаялі і беларусы. Прагучаў гімн Латвійскай Рэспублікі. Майстар прадставіў кожнага мастака, якіх віталі апладысментамі і кветкамі гледачы. Хвілінай маўчання ўшанавалі памяць Алега Аблажея, які сышоў у гэтым годзе ў лепшы свет.
Мерапрыемства пранікнённа вяла журналістка Латвійскага радыё, член «Світанка» Таццяна Касуха, знаходзячы дзіўна цёплыя словы, прадстаўляючы кожнага госця.
Першы сакратар амбасады Рэспублікі Беларусь у Латвійскай Рэспубліцы Аляксандр Сушкевіч, кіраўнік АНКТЛ Рафі Хараджанян, дырэктар Рыжскай беларускай школы імя Янкі Купалы Ганна Іване, кіраўніца Даўгаўпілскага Цэнтра беларускай культуры Жана Раманоўская, старшыня таварыства «Світанак» Ірына Кузьміч, кіраўнік Беларускага інфармацыйнага цэнтра Уладзіслаў Рэдзькін, мецэнат Дзмітрый Кабановіч павіншавалі мастакоў з юбілеем аб’яднання «Маю гонар» і выставай, адзначыўшы іх значны ўклад у культуру Латвіі і Беларусі.
Прывітанне з Радзімы, ад аб’яднання «Бацькаўшчына», мастакам прывёз вядомы беларускі бард і паэт, лаўрэат шматлікіх фестываляў аўтарскай песні Алесь Камоцкі. Ён пад гітару выканаў некалькі песень, якія гледачы слухалі, затаіўшы дыханне. Цудоўна выканалі песні на беларускай мове выхаванцы Рыжскай беларускай школы. І хацелася ў скокі ісці пад завадныя народныя песні ў выкананні ансамбля «Вытокі».
Вечар атрымаўся дзіўна светлым, душэўным. І доўга яшчэ ў сценах старадаўняга асабняка гасціннага АНКТЛ гучалі песні і гутаркі людзей, аб’яднаных агульнай зямлёй, культурай, ідэяй – аднадумцаў.
Па дамоўленасці, у 2017 годзе ў Даўгаўпілскім Цэнтры беларускай культуры пройдзе выстава Аб’яднання беларускіх мастакоў Балтыі «Маю гонар». Іх юбілейная брашура, а таксама дыск з песнямі А.Камоцкага папоўнілі фонды бібліятэкі ЦБК.

http://www.bkc.daugavpils.lv/be

www.zbsb.org

У яе творчасці знайшлі адлюстраванне краявіды чатырох краін, у тым ліку і роднай Беларусі

Маляваць прыроду, далей ад мітусні горада, дзе чуваць толькі натуральныя гукі-мелодыі, дзе разгортваюцца краявіды сада, дрымучага ельніка ці хваёвага бору… Любавацца рачулкаю ў берагах, парослых кустоўем-хмызняком, з нахіленымі дрэвамі… Маляваць хвалістае мара з прыбоем ля скалістага берага… І ўсё гэта – любыя мясціны творчай працы Надзеі Ізянёвай, асабліва ў апошнія гады. Пра тое расказалі мне самі жывапісныя творы мастачкі на нядаўняй юбілейнай выставе яе ў галерэі АНКТЛ (Асацыяцыя нацыянальных культурных таварыстваў Латвіі імя Іты Казакевіч) у Рызе.

Надзея Ізянёва на вернісажы

Надзея, супляменніца нашая таленавітая, нарадзілася далёка ад Бацькаўшчыны: у вёсцы Баранаўка ля Казані. Прыйшла ў сям’ю Лаўрыновічаў – Уладзіміра Уладзіміравіча і Ніны Рыгораўны (Дарашчонак). Яны самі з Шаркаўшчыны (Віцебшчына), а на пачатку Другой сусветнай вайны былі эвакуяваны ў Татарстан. У 1954-м сям’я вярнулася дадому, жыла ў Шаркаўшчыне, там Надзея скончыла сярэднюю школу. Там на ўроках малявання ў настаўніка Канстанціна Клундука атрымала добрыя веды і навыкі ў маляванні, там абудзілася ў яе цікавасць, любоў да мастацтва. Таму пасля школы і паступіла на мастацка-графічны факультэт Віцебскага педінстытута. Да таго ж там ужо вучыўся яе старэйшы брат, Вячаслаў Лаўрыновіч. Надзея пасля заканчэння інстытута, у 1969-м, жыла ў Полацку, працавала галоўным мастаком Полацкай фабрыкі мастацкіх вырабаў. З 1970 года творчыя і жыццёвыя дарогі павялі мастачку ў свет. Спачатку паехала да бацькоў у Латвію, у горад Тукумс: туды яны перабраліся на сталае жыццё. У Тукумсе працавала настаўніцай малявання ў школе, а ў вольныя часы, асабліва пад час канікулаў, малявала наваколлі горада. Выйшла замуж за вайскоўца Анатоля Ізянёва, яго накіравалі служыць у Польшчу, і сям’я жыла у горадзе Бжэг, дзе Надзея таксама шмат малявала. Там была і яе першая персанальная выстава жывапісу. Пасля мужа перавялі ў Прыморскі край, сям’я пераехала ў Арсеньеўск – і еўрапейскія пейзажныя матывы ў творчасці супляменніцы змяніліся тады на пейзажы Далёкага Усходу.

Мастачка на эцюдах на Віцебшчыне

Цяпер Надзея жыве ў Латвіі. Пасля смерці мужа і з выхадам на пенсію яшчэ больш прыхілілася да мастацтва, да прыроды. Малюе латвійскія пейзажы летам і восенню на прыродзе, а калі надвор’е не вельмі спрыяе, то піша карціны дома па эцюдах. Часам наведвае сына ў Арсеньеўску і піша там пабярэжжа і Японскае мора. Кожнае лета ездзіць у Беларусь, у родную Шаркаўшчыну. І гэта для яе не толькі сустрэчы з сябрамі, блізкімі, але і праца з эцюднікам на пленэры. На сёлетняй выставе было 50 жывапісных пейзажаў, намаляваных у 1985-2015 гадах у Латвіі, Польшчы, у Прыморскім краі Расіі ды ў Беларусі – на Шаркаўшчыне. Адкрыццё юбілейнай выставы сталася добрым святам для яе самой і тых, хто паглядзець прыйшоў яе творы, павіншаваць з падзеяй. Віншавалі Надзею добрымі словамі, кветкамі калегі з Аб’яднання мастакоў-беларусаў Балтыі “Маю гонар” – яна сябар творчай суполкі, удзельнічае ў яе розных выставах. Цёплыя словы гаварылі юбілярцы сябры, знаёмыя, родныя брат Алег і сястра Людміла: яны таксама жывуць у Латвіі.

Беларуская рэчка Янка. Палатно, алей. 2013

Віншаваў мастачку-беларуску старшыня АНКТЛ прафесар Рафі Хараджанян, потым быў святочны канцэрт. Выступала вакальная група “Раманс” пад кіраўніцтвам вядомага ў Латвіі музыканта Валерыя Буля. Артысты Казімір Сарокін, Дагмара Сусэклэ, Вольга Баброва, Уладзімір Кісялёў, Лявон Байкоў, Вера Лебедзева і Валянціна Гнацюк (усе яны прафесійныя спевакі!) выконвалі беларускія, латышскія, рускія, цыганскія ды іншыя песні. І часам было адчуванне: мелодыі музыкі зліваюцца з мелодыяй фарбаў на палотнах карцін Надзеі Ізянёвай.Непаўторны момант паяднання музаў!

Сімвалічна, што юбілейная выстава Надзеі Ізянёвай праходзіць у такі знакавы год для нашай суполкі “Маю гонар”: 12 студзеня ёй споўнілася 25 год. У 2016-м плануем ладзіць не толькі выставы аб’яднання, але і персанальныя выставы яго сябраў. І была ўжо, дарэчы, 19 лютага персанальная выстава “Акалічнасці” нашай мастачкі Ганны Пейпіні ў Мінску: у Нацыянальным цэнтры сучаснага мастацтва Беларусі. А выстава Надзеі Ізянёвай – гэта добры працяг свята-юбілею беларускага аб’яднання.

Вячка Целеш
газета “Голас Радзімы”

02 студзеня 2016, 14:27

-

Напрыканцы 2015 года, 16 снежня, у памяшканні Рыжскай Думы (Рыжскай ратушы) адбылося адкрыццё выставы, жывапісу і графікі “Гадоў датыкненні” прысвечанай 40-годдзю творчай дзейнасці Вячкі Целеша, вядомага латвійскага мастака-беларуса.

Яго запаветная мара стаць мастаком здзейснілася ў 1975 годзе, калі ён скончыў Латвійскую Дзяржаўную Акадэмію мастацтваў. Сёння Вячка Целеш з гонарам зазначае, што мастацкі густ яго і прафесіяналізм выпрацоўваліся пад уплывам выдатных педагогаў прафесароў Конрада Убанса, Эдуарда Калныньша, Пэтэрыса Упітыса і Уладзіміра Козіна.

Вячка Целеш сапраўдны творца і вялікі працаўнік.  На яго рахунку – вялікая колькасьць персанальных і каллектыўных выстаў. Толькі ў бягучым годзе ён зладзіў некалькі каллектыўных і тры персанальных выставы.

А вось пра Целеша – жывапісца хочацца згадаць асобна. Агнём любові, незвычайнай вытанчанасці і прыгажосці гараць яго палотны. Калькі ў іх колераў, паўтонаў, незвычайных фарбаў, тонкага адчування свету. Крані той яблык і пырсне ён спелым сокам, апячэ водарам дзяцінства. А вяргіні, нібы сполахі апошняга бабінага лета, ці тая сцяжынка, што ад бацькоўскай хаты, ці не яна стане жыццёвым шляхам пасля.
У кожнага, хто прыйшоў павіншаваць свойго сябра і мастака сваё, вельмі асабістае адчуванне яго творчасці.

З цёплымі пажаданнямі прыйшлі на выставу прадстаўнікі беларускай амбасады – першы сакратар Аляксандр Сушкевіч і саветнік-пасланнік Яраслаў Міцкевіч, вядомы латышскі мастацвазнаўца Марыса Бранцыс, прафесар ISMA Віктар Гапеенка. Вядомы латышскі паэт і перакладчык Улдыс Бэрзыньш прачытаў верш Пётры Целеша ў сваём перакладзе з польскай на латышскую мову. Пра Пётру Целеша партэбна сказаць асобна. Гэта адзін з прадстаўнікоў радаводнага дрэва Вячкі Целеша, імя якога згадвае спадар Целеш у сваёй кнізе „Адсюль наш род, тут мой прычал”. Не забыліся пра свайга настаўніка і першага дырэктара і сённяшнія вучні Рыжскай беларускай асноўнай школы імя Янкі Купалы. Яны парадавалі ўдзельнікаў імпрэзы музычным віншаваннем, ад якога па-юначы хороша пасвятлеў у мастака твар. Не, не здарма столькі здароўя, столькі высілкаў было некалі аддадзена любай школе!

Гадзіннік жыцця хутка адлічвае час. З кожным годам, на вялікі жаль, адыходзяць ад нас надзейныя і любімыя нашы сябры. І як прыемна сярод гасцей было ўбачыць, што В.Целеша прыйшоў павіншаваць яго педагог, былы загадчык кафедры жывапісу Латвійскай Акадэміі мастацтваў прафесар Уладзімір Іванавіч Козін. Бог якому наканаваў такое доўгае і прыгожае жыццё. Спадар Козін мае сёння 93 гады. Беражы яго Божа!

Дарагі, родны наш Вячка! З юбілейнай выставай Вас! Жадаем здароўя, моцы, спагады, адданых вучняў і мноства сонечных, жыццясцвярджальных колероў на вашых палотнах!

Ганна Іванэ,

дырэктарка Рыжскай беларускай асноўнай школы імя Янкі Купалы

На здымках:

-

Вячка Целеш і яго працы

-
-

Добрыя словы мастаку адрасаваў вядомы латышскі мастацтвазнаўца Марыс Бранцыс

-

Мастака вітае Рыжская беларуская школа імя Янкі Купалы

-

Вячка Целеш са сваім педагогам – прафесарам Уладзімірам Козіным

-

Віншаванне  Вячку Целеша ад  дырэктара РСШ №71 Андрэя Рыжыкава

-

Юбіляра віншуе прафесар ISMA Віктар Гапеенка

-

Вячка Целеш з унукамі – Славікам і Алінай

22 кастрычніка 2015, 10:06

У прыканцы верасня ў Акадэмічнай бібліятэцы Латвійскага ўніверсітэта ў Рызе адкрылася выстава ” Балтыя вачамі беларусаў” латвійскай суполкі Аб’яднання мастакоў-беларусаў Балтыі “Маю гонар”.

Гэта выстава не была запланавана загадзей, як гэта звычайна робіцца, бо ўсе галерэі, музеі і выставачныя залі складаюць планы за год і нават за два да адкрыцця выставы. Аднак дзякуючы цудоўнаму і спагадліваму дырэктару Акадэмічнай бібліятэкі спадарыні Вэнты Коцэрэ, якая змагла знайсці для беларускіх мастакоў вакенца ў сваім плане, 25 верасня выстава нашага аб’яднання пачала сваю працу ў выставачнай галярэі бібліятэкі. Дарэчы, гэтае ўтульнае месца для сустрэч, прэзентацый і розных выстаў ужо не раз выкарыстоўвалі рыжскія беларусы і беларусы з самой Беларусі. У гэтым заслуга таксама і Беларускага інфармацыйнага цэнтра, які месціцца ў будынку бібліятэкі ды яго кіраўніка Уладзіслава Рэдзькіна.

Свае творы ў тэхніках жывапісу, акварэлі, станкавай графікі, малюнка, баціка, рэльефнай рэзьбы па дрэву паказалі дзесяць мастакоў суполкі . Гэта пейзажы Аліны Літвіненкі, Ганны Пейпіні, Алены Лаўрыновіч, Надзеі Ізенёвай, Галіны Жэлабоўскай, Алены Раманенкі, Ірыны Трумпель-Сабалеўскай і нацюрморты Анатоля Ермаковіча, Вячкі Целеша і Васіля Малышчыца.

Восень заўсёды багата кветкамі і нашыя мастакі атрымлівалі іх, разам з віншаваннямі, ад дырэктара Рыжскай Беларускай асноўнай школы імя Янкі Купалы Ганны Іванэ, старшыні Латвійскага таварыства беларускай культуры “Сьвітанак” Ірыны Кузьміч і яе маленькай дачушкі Сафійкі.

На адкрыццё выставы сабраліся не толькі мясцовыя беларусы, але і латышы, прадстаўнікі іншых нацыянальных меньшасцяў. Віншаванне мастакам ад пасла Беларусі ў Латвійскай Рэспубліцы спадарыні Марыны Даўгаполавай зачытаў Першы сакратар амбасады Яраслаў Міцкевіч.

Віншавалі беларускіх мастакоў Старшыня Асацыяцыі нацыянальных культурных таварыстваў Латвіі імя Іты Казакевіч, прадстаўнік армянскай дыяспары прафесар Раффі Хараджаннян, старшыня Латвійскага грузінскага таварыства Нугзар Мдзінарышвілі і інш.

Адкрыццё выставы прыпала на пару бабінага лета, на першыя подыхі залатой восені, якая сваімі колерамі ўжо пачала ўпрыгожваць вуліцы, паркі і душы рыжан, ну а беларускі мастакі да гэтых колераў дадалі і фарбы сваіх прац.

Пакуль з гэта выставай будуць знаеміцца жыхары і госці нашай сталіцы, другая экспазіцыя беларускіх мастакоў “Маю гонар”адчыніцца ў кастрычніку ў горадзе Краславе, што знаходзіцца ў Латгальскім рэгіоне непадалёку ад мяжы з Беларуссю.

У наступным годзе аб’яднанне будзе адзначаць свой 25- гадовы юбілей і плануюцца выставы не толькі ў Рызе, але і ў іншых рэгіонах Латвіі. Cелятнія выставы – гэта восеньскія крокі да будучага юбілею, які мы будзем адзначаць у студзені 2016 года.

Старшыня Аб’яднання мастакоў-беларусаў Балтыі “Маю гонар” Вячка Целеш

На здымках:

-

Удзельнікаў імпрэзы вітае дырэктар Латвійскай акадэмічнай універсітэтскай бібліятэкі Вэнта Коцэрэ

-
-

Кветкі  мастакам ад старшыні Латвійскага таварыства беларускай культуры “Сьвітанак” Ірыны Кузьміч 

-

Прывітальнае слова старшыні АНКТЛ імя Іты Казакевіч, прафесара Латвійскай музычнай акадэміі Раффі Хараджаняна


Самы вядомы з беларускіх мастакоў Латвіі хх стагоддзя нарадзiỳся 21 верасня 1902 г. ỳ вёсцы Стрэмкi Пiедруйскай воласцi Краслаỳскага павета ỳ Латвii. У 1922 г. скончыỳ Краслаỳскую латышскую асноỳную школу, а ỳ 1926 г. Даỳгаỳпiлскую Дзяржаỳную Беларускую гiмназiю. У 1926 г. паступiỳ у Латвiйскую акадэмiю мастацтваỳ. З 1928 г. па 1933 г. вучыỳся ỳ майстэрнi дэкаратыỳнага жывапiсу ỳ прафесара Янiса Кугi, а з 1933 г. да 1937 г. – у майстэрнi фiгуральнага жывапiсу ỳ прафесара Гедэрта Элiяса. У 1937 г. Пётра Мiрановiч скончыỳ акадэмiю, дыпломнаю працаю была карцiна “У сялянскай хаце”. Пасля сканчэння акадэмii жыццё мастака было звязана з педагагiчнай дзейнасцю, ён працаваỳ настаỳнiкам малявання, а пазней iнспектарам беларускiх школ, з’яỳляỳся сябрам Таварыства беларускiх настаỳнiкаỳ Латвii. У 1944-1945 г.г. П. Мiрановiч вучыỳся ỳ Венскай акадэмii мастацтваỳ у Аỳстрыi. З 1950 г. мастак з сям’ёй жыỳ у Бруклiне, (Нью-Йорк, ЗША), дзе i памёр 20 снежня 1990 г.

Творчасць мастака ỳ латвiйскi перыяд была прысвечана пейзажам Латгалii, рацэ Даỳгаве, а таксама тэматыцы вясковага жыцця латгальскх беларусаỳ, партрэтам беларускай iнтэлiгенцыi. Пётрам Мiрановiчам быỳ намаляваны абраз Божай Мацi для алтара Пiедруйскага касцёла. На 4-ай мастацкай выставе Фонда культуры Латвii ỳ 1937 г. карцiны П. Мiрановiча “Латгалачка”, “Вяртанне дамоỳ”, “Вандраванне”, “Адлiга” ды “Рака Айвiексте” экспанавалiся разам з працамi вядомых латышскiх мастакоỳ Я.Кугi , Г.Элiяса , В.Пурвiта , Я.Тылберга i iнш.

У амерыканскi перыяд жыцця П.Мiрановiчам было напiсана шмат партрэтаỳ беларускiх эмiгрантаỳ, пейзажаỳ Латгалii, намаляваных па накiдах i фотаздымках, прывезеных мастаком, а таксама карцiна “Беларускiя эмiгранты”, якая экспанавалася на розных амерыканскiх выставах i атрымала вялiкую папулярнасць. Да апошнiх дзён свайго жыцця мастак удзельнiчаỳ у шматлiкiх мастацкiх выставах, чытаỳ лекцыi, пiсаỳ артыкулы пра беларускую культуру i асвету, афармляỳ розныя выставы. У 1964 г. ỳ Нью-Йорку адбылася яго персанальная мастацкая выстава, якую арганiзаваỳ Беларускi Iнстытут Навукi i Мастацтва. На гэтай выставе экспанавалiся 63 працы мастака.

Iмя Пётры Мiрановiча ỳпiсана ỳ гiсторыю асветнiцтва i мастацтва беларускай дыяспары Латвii i Амэрыкi.

Дзвінская_ініцыятыўная_група_па_падрыхтоўцы_Беларускіх_вечароў_у_1922

Злева направа: Пётра Мірановіч, Кастусь АлександровічЯзэп КамаржынскіАлесь Махноўскі

23 студзеня 2009, 19:36


З цікавасцю назіраю за творчасцю нашых беларускіх мастакоў-рыжан. Не так лёгка ў латвійскай сталіцы, якая заўсёды (і не без падставы) славілася колькасцю мастакоў на душу насельніцтва, “зрабіць імя” . Асабліва, “нетутэйшым”, тым больш – жанчынам.

Маё шчырае захапленне – зямлячцы Ганне Пейпіне! Мастачцы, якая прафесійна ўзялася за пендзаль ужо ў сталым узросце, (яе першая персанальная выстава ў Даўгапілсе адбылася, калі Ганне было ўжо за сорак). І за гэты час час Пейпіня здолела вельмі гучна заявіць аб сабе. А заадно паспела выклікаць сапраўдныя дэбаты ў мастацкім асяроддзі – факт сам па сабе паказальны – наконт стылю сваіх карцін, вызначэння плыні, у якой яна працуе.
Пакуль адны сцвярджаюць, што гэта – дадаізм, другія перакананы, што Ганна – кубістка, журналісты далі творчасці нашай зямлячцы сваё вызначэнне.
“Мастачка радасці” , – так пішуць пра нашу зямлячку латвійскія журналісты. Нішу, якую Ганна заняла ў латвійскаім жывапісу – а яна яе такі заняла! – неафіцыйна называюць “радаснай”, таму што, цытую: “работы Пейпіні нясуць моцны энергетычны зарад”.

Першае ўражанне. Цябе асляпляе колер. Аранжавы? Залаты ? Сонечны?
Ён прысутнічае ледзь не на кожнам малюнку, і, здаецца, менавіта гэты колер напаўняе залю святлом.
Уражанне другое. Колер вылучае ці аддае цяплыню. На душы робіцца ўтульней.
Уражанне трэццяе. З кожнага малюнку на цябе глядзяць геаметрычныя фігуры. Ці не за шмат? Цікава: а дзе тут сюжэт? І колькі ж на такі малюнак можна глядзець?
– Спадзяюся, бясконца, – адказвае мне аўтар гэтага мора свету, цеплыні і геаметрыі мастачка Ганна Пейпіня.
– Давайце правядзем эксперымент. Паспрабуйце сканцантравацца і затрымаць позірк на нейкай уяўнай кропцы паміж дзвумя фігурамі. Што вы заўважаеце?

Эксперыменты я люблю. Але не разумею, што яшчэ я магу ўбачыць іншага апрача квадрата, ромба, трохкутніка. Але куды падзецца, і я ўтрапляюся ў карціну. Што і трэба было даказаць: квадрат, ромб, трохкутнік. І раптам…фігуры пашыраюцца, мяняюцца, рухаюцца….
Праціраю вочы і не разумею: ці працягваць эксперымент ці лепш запытацца ў самой Ганны:
– Аптычны падман? Падалося?
– Не толькі вам адной, – задаволена ўсміхаецца Ганна.
Гэта інтрыгуе і прымушае зноў вярнуцца да карціны. Прыглядаюся. Малюнак цяпер падаецца мне зусім іншым… А калі зайсці з іншага боку, а калі зноў паспрабаваць разглядзець яго, а калі….
Здаецца, я пачынаю разумець, чаму гэтая выстава носіць назву “Прастора”. А напярэдадні эксперыменту я толькі наважылася запытацца ў Ганны: Чаму такая назва, якое дачынне маюць да прасторы жоўтыя квадраты, чырвоныя ромбы? І, увогуле, можа яна свае карціны чарціла, а не малявала!?”.
– Прастора, яна – такая розная, – разважае мастачка, – і мяне цікавіць прастора, як духоўная катэгорыя. У сярэдзіне кожнага з нас існуе, жыве свая Прастора: меньшая ці большая. Ад чаго залежыць? Ад душы. Ад таго, што і як тая ўспрыймае. Што прымае, а чаго цураецца. Адна і тая ж рэч, падзея. Для кагосьці – так, мізэр. А для другога…
У кожнага свой позірк на гэты свет, сваё ўспрыманне і адчуванне жыцця, свая прастора, якая належыць толькі яму і ў якой жыве толькі ён. І я хачу зразумець, спасцігнуць яе і перадаць свае выяўленне з дапамогай фарбаў. А што тычыцца формы, то гэта, па сутнасці, справа другарадная.
Вазьміце іконы. Напэўна, заўважалі, які моцны пасыл ідзе ад іх, якая “радость бытия”, і форма тут не мае прынцыповай ролі, а вось стан – мае.
– А колер ? Колер вашых карцін называюць жыццясцвярджальным, можа ў тым і сакрэт, што ў вашай палітры – толькі сакавітыя, яркія фарбы?
– Памыляецца той, хто лічыць, што колеры бываюць жыццёвыя і безжыццёвыя.
Па сутнасці, нават чорна-белая графіка можа быць радаснай. Значыць, справа зусім не ў колеры, а ў унутраннай духоўнасці прасторы. Вось гэта я і спасцігаю, ці дакладней, спрабую спасцігнуць.

Мастачка Ганна Пейпіня вось ужо амаль трыццаць гадоў жыве ў Латвіі. Першыя сур’ёзныя крокі ў вялікі свет мастацтва дзяўчына зрабіла, калі паступіла ў Бабруйскае мастацкае вучылішча, знакамітую мастацкую установу. Навучалася ў эксперыментальнай групе, дзе будучыя мастакі спецыялізаваліся ў такой галіне выяўленчага мастацтва, як роспіс.
Да пераезду ў Рыгу доўгі час жыла ў Краславе, на першым плане быў не жывапіс, была сям’я, Ганна – маці трох цудоўных дзетак.
Захапленне сучасным жывапісам, творчыя пошукі ўласнага “я” прыйшлі да яе значнай пазней. Як і разуменне таго, наколькі складаны хлеб мастака.
Аб яе прафесійных поспехах і росце можна меркаваць па тых шматлікіх выставах, у якіх Ганна Пейпіня бярэ ўдзел.
Двойчы яна разам з латвійскімі мастакамі прадстаўляла мастацтва Латвіі ў сябе на радзіме, у Беларусі, выстаўлялася у Віцебскім музеі Марка Шагала. Ганна – пастаянная ўдзельніца выстаў Аб’яднання мастакоў-беларусаў Балтыі “Маю гонар”, сябрам якога яна з’яўляецца. Толькі гэтай вясной у яе адбылося ўжо некалькі выстаў.
Першая, сумесная, “Душы чароўныя парывы”- ладзілася ў прадстаўнічым месцы, Доме Масквы. Рыжанам добра знаёмы гэты культурны цэнтр і выстава ў ім – падзея знакавая. На выставе экспанаваліся працы трох жанчын – скульптара Вікторыі Пельшэ і мастачак Валерыі Шувалавай і Ганны Пэйпіні. Гэта своеасаблівая спроба паказаць жаночы шлях, адлюстраваць жаночы пошук у мастацтве. А ў тым, што ў жанчын-мастакоў ён свой, адметны, Ганна не сумняваецца. І адметнасць гэтая ў першую чаргу заключаецца ў светапоглядзе, у тым, што жанчына пазнае і ўспрымае свет праз любоў. Не блытаць з каханнем, хоць, як гаворыцца, і яму тут ёсць месца.
Потым быў Ганнін вернісаж у галярэі “Нэлія”.

Асобная тэма – персанальная выстава Ганны ў Парыжы, у галерэі Наталі Болдэрэвв Saint-Honore. (Цікавая акалічнасць – галерэя знаходзіцца побач з Луўрам). Тры гады таму знаёмы мастак, калі збіраўся ў Францыю, прыхапіў у паездку здымкі некалькіх Ганніных карцін: а раптам зацікавяцца. Аказалася, не раптам, а зацікавіліся, і Ганна атрымала ад мадам Наталі запрашэнне ў Парыж. А неўзабаве ў галерэі адчынілася яе персанальная выстава. Некалькі работ латвійскай мастачкі Ганны Пейпіні знаходзяцца ў галерэі і ў сённяшні час.

Паездка ў Парыж стала для Ганны і праверкай сіл і творчым экзаменам. З аднаго боку. І прызнаннем – з другога. Прызнанне – для мастака рэч не другарадная, хутчэй наадварот. Менавіта яно дае творчы імпульс і прагу да пошуку. Як лічыць Ганна, яе творчы пошук толькі пачынаецца. І куды ён можа яе прывесці, можна толькі здагадвацца… У Прагу ці Вільню. Мінск ці Варшаву.
А можа ў Лондан – адзін медыцынскі цэнтр зацікавіўся яе творчасцю і прапанаваў змясціць яе карціны ў свой кабінет рэлаксацыі. Англічане лічаць, што вобразы, створаныя Ганнай, могуць дапамагчы вярнуць людзям страчаную душэўную раўнавагу. Больш таго, яны прапанавалі адну з работ зрабіць эмблемай арганізацыі. Яшчэ адна з Ганніных карцін нядаўна адправілася ў Санкт-Петэрбург, у цэнтр вядомага доктара і псіхолага, спецыяліста па арт-тэрапіі Віталя Багдановіча.

А пакуль яе карціны падарожнічаюць, аматары і знаўцы мастацтва дыскутуюць, Ганна працуе. Нядаўна яна пабывала ў Лімбажы – па запрашэнню супрацоўнікаў музея гэтага гарадка ў маі Ганна Пейпіня прымала ўдзел у сумеснай выставе мастакоў аб’яднання “Маю гонар”. А зараз – чарговы, ужо летні, вернісаж у Доме Масквы.
Не сумнявайцеся: Ганніны выставы варта наведваць. Ну хоць дзеля таго, каб даведацца, што новага адчыніла для сябе і ў сабе Ганна, і што ў яе творчасці адчыніцца для нас. І дзеля таго, каб лішні раз пераканацца: ад яе яркіх сакавітых фарбаў на душы становіцца ясней.
” Радасць – гэта норма жыцця. Чым больш радасці ў жыцці, чым радасней людзі – тым яны чалавечней.”
…Я прыгадваю гэтыя словы мастачкі, і лаўлю сябе на жаданні яшчэ раз вярнуцца да яе карцін і паспрабаваць спасцігнуць Ганніну прастору… А калі пашанцуе – зразумець і сваю.

Таццяна Касуха