Сёлета 19 жніўня беларуская дыяспара Латвіі ўпершыню ладзіла свой асобны беларускі стэнд на Ратушнай плошчы падчас святкавання 822-х угодкаў з дня заснавання Рыгі.
Для папулярызацыі традыцыйнай беларускай народнай творчасці былі арганізаваныя майстар-класы па вырабу выразаных з паперы з дапамогай нажніц беларускіх выцінанак i лялек-абярэгаў “Жаданніца”. Вялiкiм попытам наведвальнікаў карысталася майстэрня па жывапісе акрылам на шоперах пад кіраўніцтвам вядомай беларускай мастачкі і ілюстратаркі Вольгі Якубоўскай.
Цiкавасць гасцей выклікалі настольная гульня на падабенства беларускіх і латышскіх слоў ды аквагрым з узорамі беларускага нацыянальнага арнаменту. Падчас працы стэнду можна было набыць кнігі беларускіх аўтараў.
Са сцэны на Ратушнай плошчы ад беларускай дыяспары горад павiншавалi беларускі рок-музыкант Лявон Вольскi і латышскі хор «Frachori». Прыемнай нечаканасцю для ўсіх прысутных стала сумеснае выкананне беларускім госцем і хорам самай вядомай песні Лявона Вольскага “Тры чарапахі” і версіі «харавога гімна» Латвіі “Saule, Pērkons, Daugava” на беларускай мове як сімвалу падтрымкі латышамі барацьбы беларусаў. Пераклад словаў песні зрабіла беларуская паэтка Віка Трэнас, якая зараз жыве ў Рызе. На выступ Лявона Вольскага прыехала шмат фанатаў не толькі з усёй Латвіі, але і з суседніх Літвы і Эстоніі.
Здымак Яны ВольскайЗдымак Яны Вольскай
Беларускі стэнд, які атрымаўся вельмі цікавым не толькі для латвійскіх беларусаў, але і ўсіх жыхароў і гасцей сталіцы, стаўся магчымым дзякуючы намаганням і энтузіязму актывістаў Асацыяцыі латвійскіх беларусаў “SUPOLKA” і Латвійскага таварыства беларускай культуры “Сьвітанак”. Арганізатары ад імя ўсіх беларусаў Латвіі выказваюць шчырую падзяку Лявону Вольскаму і хору «Frachori», якія пагадзіліся на дабрачыннай аснове сваімі прафесійнымі спевамі ўпрыгожыць беларускую частку святкавання Дня нараджэння Рыгі. Дзякуем таксама ўсім беларусам, якія ахвяравалі грошы на закупку матэрыялаў і фарбаў для майстэрняў і майстар-класаў. Сёлета ў Дня Рыгі ўпершыню з’явіўся беларускі акцэнт і арганізатары спадзяюцца, што ў наступным годзе ён загучыць мацней і з яшчэ прыгажэйшымі адценнямі.
http://www.svitanak.eu/wp-content/uploads/2023/08/Untitled-1-e1691565589863.jpg300300Svitanakhttp://www.svitanak.eu/wp-content/uploads/2020/09/svitanak-2020-296x300.pngSvitanak2023-08-21 15:33:032023-08-26 13:44:14Беларусы годна адсвяткавалі Дзень нараджэння Рыгі
Да 65 гадавiны смерцi Уладзiмiра Пiгулеўскага 16 чэрвеня SUPOLKA беларусаў Латвii зладзiла наведванне беларусамі месца пахавання ў Рызе на могілках Райніса беларускага лiтаратара i асветнiка, грамадска-палiтычнага i культурнага дзеяча БНР.
Як узнiкла iдэя?
Калiсьці, яшчэ ў Беларусi, прачытала на адным з вядомых беларускiх iнтэрнэт-парталаў артыкул пра спадара У.Пiгулеўскага. Для сябе адзначыла, што дзейнасць яго звязана з Латвiяй i пахаваны ён у Рызе, таму, калi буду ў гэтым горадзе, трэба ўшанаваць памяць цiкавага чалавека i наведаць яго магiлу.
Зараз такая магчымасць з’явiлася. Вызначыўшы для сябе па мапе могiлак на ўваходзе месца для пошуку, я з першай спробы знайшла помнiк Уладзiмiра Пiгулеўскага i яго жонкi Вольгi Барoўскай-Пiгулеўскай. Пахаваны ён справа ад цэнтральнай кампазiцыi, мемарыяла Янісу Райнiсу, самаму знакамiтаму пiсьменнiку i грамадска-культурнаму дзеячу Латвii. Такi адбыўся цуд, як быццам хтосьцi мяне вёў да месца, бо могiлкi вялiкiя, варыянтаў знаходжання магiлы было шмат, я ведала, што ёсць i зруйнаваныя магiлы, i калi не знайду такiм чынам, то трэба будзе звяртацца ў дзяржаўную ўстанову за дапамогай. Такая лёгкасць у пошуках дала iдэю наведвання магілы больш шырокім колам беларусаў, прымеркаванай да ўгодкаў смерцi.
Сабраўшы дадзеныя пра жыццёвы шлях У.Пiгулеўскага, якi быў таксама i ваенным, i авiятарам, i мог бы зрабiць сабе кар’еру ў гэтай галiне, аднак, каб падтрымаць дэмакратычны беларускi нацыянальны рух, пайшoў працаваць на нiве асветы i пiсьменнiцкай дзейнасці, у маёй галаве намалявалася выява самалёта ў нябеснай прасторы, які вырабляе фiгуры вышэйшага пiлатажу. Гэта метафара i пра жыццё Пiгулеўскага: заўсёды ў палёце, у няспынным руху.
Пра перыяд нацыянальнага беларускага адраджэння сярод беларусаў у Латвii ў мiжваенны час (20-30-ыя гг. ХХ ст.), мне здаецца, мала хто згадвае. На мой погляд, больш надаюць увагі таму, як з беларушчынай змагалiся ў гэты час на тэрыторыi Польшчы. У Латвіі ж у гэты перыяд беларускi рух быў найбольш скаардынаваны i меў падтрымку з боку дзяржавы. I паважаны спадар Пiгулеўскi быў адным з рухавiкoў гэтага дзеяння, меў мэту захoўваць i распаўсюджваць беларускасць, уключаць беларусаў у сусветны культурны кантэкст.
Беларуская дзейнасць на такім ўзроўні ў Латвiі стала магчымай ў тым ліку дзякуючы падтрымцы паэта Яніса Райнiса, маці якога была беларускай, і якi абараняў правы беларусаў у Саэйме. Ён стаў «хросным» для беларусаў (словы Сяргея Панiзнiка), бо з дзяцiнства меў сувязь з беларушчынай. Удзячнасць Янісу Райнiсу ад беларусаў мiнуўшчыны i сучаснасцi.
Таму, магчыма, невыпадкова, што i Райнiс, i Пiгулеўскi пахаваныя побач.
Калі супаставіць iнфармацыю пра лёс гэтых двух асоб, можна адзначыць, што Пiгулеўскi ў некаторых момантах iшоў крок у крок са сваiм настаўнiкам i абаронцам беларусаў, нават яшчэ i да знаёмства з iм.
Прапаную вашай увазе факты, якiя сведчаць аб гэтым.
«Пiгулеўскi: крок у крок з Райнiсам»
Абодва былі навучэнцамі гiмназiй:
Райніс. Рыжскай гарадской;
Пігулеўскі. Мiнскай класiчнай мужчынскай.
З’яўляліся ўдзельнiкамі рэвалюцыйнага руху 1905 г.:
Р. Адзiн з арганiзатараў у Латвii;
П. Сябра рэвалюцыйных гурткоў у Мiнску.
Атрымалі адукацыю ў Пецярбургскiм Унiверсiтэце:
Р. Юрыдычны факультэт;
П. Гiсторыка-фiлалагiчны факультэт.
Дзейнасць у нацыянальных рухах:
Р. У латышскiм
П. У беларускiм (падтрымаў БНР, браў удзел у яе дзейнасцi на тэрыторыi Украiны, Лiтвы, Латвii i Эстонii)
Дзейнасць у настаўнiцкiм руху, мэтай якога было пашырэнне адукацыi i адкрыццё школ:
Р. У Латвii;
П. Ва Ўкраiне, Лiтве, Латвiі.
Мелі пасады ў галiне асветы:
Р. Мiнiстр адукацыi Латвійскай Рэспублікі ў 1926 -1928 гг.;
П. Настаўнiк рускай мовы i гiсторыi, iнспектар школ, складальнiк метадычных матэрыялаў i падручнiкаў для навучання ў беларускiх школах.
1924 – 1925 гг. Дырэктар Люцынскай беларускай прыватнай гiмназii
1927- 1934 гг. Кiраўнiк Беларускага аддзела пры Мiнiстэрстве адукацыi Латвii.
Былі сябрамі Латышскай Сацыял-Дэмакратычнай Рабочай Партыi:
П. 1928-1931 гг (Трэцi Саэйм) першы дэпутат-беларус Саэйму ЛР.
Абодва былі ўдзельнiкамі Першай навуковай Акадэмiчнай канферэнцыi па рэформе беларускага правапiсу i азбукi ў Мiнску (14-18 лiстапада 1926 г.)
Вымушаная эмiграцыя:
Р. З Латвii ў Швейцарыю, каб пазбегнуць пераследу за рэвалюцыйную дзейнасць 1905 г.;
П. З Беларусi ў Лiтву i Латвiю, бо урад БНР пакiнуў тэрыторыю Беларусi i вёў нацыянальную дзейнасць у выгнаннi.
Абодва былі палiтвязнямі:
Р. 1897 г. – арышт і турма ў Панявежысе, Рызе, Лiепае
1897-1899 гг. – высылка ў Пскoў
1899-1903 гг. – высылка ў г. Слабадскi, каля Вяткi;
П. Польская турма (прыкладна 1918 г.)
1924-1925 гг. – арышт ў Латвіі (пад следствам па сфабрыкаванай справе супраць беларускiх настаўнiкаў па абвiнавачванню ў зносiнах з Савецкай Беларуссю з мэтай далучэння да яе часткi краіны – Латгалii, месца кампактнага пражывання беларусаў). Быў апраўданы.
1934-1935 гг. – арышт i высылка ў Лiепайскi лагер.
У лiтаратурнай справе абодва выступалі ў якасці паэтаў, празаiкаў, драматургаў, публiцыстаў, тэатральных крытыкаў, перакладчыкаў, дзiцячых лiтаратараў
Мелі лiтаратурныя псеўданiмы:
Р. Райнiс (Сапраўднае iмя Янiс Плiекшанс);
П. Гуль.
Валодалі некалькiмi мовамi, агульнымі для iх былі:
10 чэрвеня, на гадзінніку 8:33. З цэнтральнай станцыі Рыгі адпраўляецца спецыяльны дадатковы цягнік у Цэсіс. У гэтым старажытным латвійскім горадзе ўжо не першы год праходзіць традыцыйны фестываль дыскусій – Sarunas festivals LAMPA. Вагон напоўнены творчай моладдзю, ведамі і ідэямі, але я вырашаю для сабе пачытаць “Дзікае паляванне караля Стаха” Ўладзіміра Караткевіча.
– На якой мове Bы чытаеце кнігу? Вы з Украіны? – пытаецца ў мяне зацікаўленая спадарожніца.
– Не, я – беларус, – адказваю я і распавядаю пра ўдзел беларускай суполкі ў фестывалі.
Асабіста для мяне гэта першы раз, калі я бяру ўдзел у фестывалі Lampa. Але ўжо другі год суполка “FreeBelarus” праводзіць дыскусіі, прысвечаныя беларусам і іх новай ролі ў жыцці Латвіі. Беларус-2023 – хто гэта? Тэма дыскусіі на латышскай мове гучыць як “Starp дранікіem un kartupeļu pankūkām: baltkrievu kopienas identitātes recepte” (“Паміж дранікамі і бульбянымі аладкамі: рэцэпт ідэнтычнасці беларускай супольнасці”)
Каб разабрацца самому і растлумачыць іншым, мне трэба знайсці пляцоўку нумар 15. Гэта надта проста, бо пасля невялікага шпацыра паміж тэнтамі ля Цэсіскага возера і пад’ёму па лесвіцы ля руін замка, я нарэшце чую родную мову і бачу беларускія нацыянальныя сцягі. Сярод гледачоў я сустракаю не толькі даўніх знаёмых з Рыгі і звычайных наведвальнікаў дыскусіі, але таксама нашых новых сяброў з беларускай дыяспары Эстоніі, латвійскіх палітыкаў, і нават дыпламатаў з Канады. Мы былі рады ўсім!
Я адказваю за сустрэчу і падтрымку Вольгі Гардзеевай – сябра нашага Латвійскага таварыства беларускай культуры “Сьвітанак” з амаль 35-гадовым стажам, латвійскай настаўніцы, якая нарадзілася ў Міёрах. Пасля заканчэння школы яна паехала вучыцца ў Даўгаўпілс і засталася жыць ў Латвіі. Для спадарыні Вольгі гэта першы досвед публічных дыскусій, калі вакол столькі камер і цікаўных вачэй! Яна вельмі хвалюецца. Мы сустракаемся на паркоўцы ў 5 хвілінах хады ад пляцоўкі нумар 15: “Шаноўная пані Вольга, проста ўявіце, што Вы гаворыце са мной і з іншымі ў зале, як са сваімі даўнімі сябрамі. Viss būs labi! (Ўсё будзе добра!)
Усе сабраліся пад тэнтам. Сапраўднае летняе надвор’е і лёгкі ветрык з боку Цесіскага замка надыхае на шчырую размову. Усім гледачам, хто не разумее латышскай мовы, выдаюць навушнікі – падчас размовы наведвальнікі маюць магчымасць чуць пераклад дзякуючы кіраўніцы суполкі “FreeBelarus” Ілве Эвэртэ.
Дыскусія сапраўды атрымалася вельмі дабразычлівай і пазнавальнай. Акрамя Вольгі Гардзеевай у дыскусіі ўдзельнічалі Андрыс Гобіньш – прэзідэнт “Eiropas Kustības Latvijā” (Еўрапейскі рух у Латвіі) і вядомы латышскі гісторык Гатыс Круміньш. З беларускага боку таксама бралі ўдзел Алеся Лосева – беларуска, якая нарадзілася ў Латвіі, і школьнік Алесь Юрэвіч. Алесь не толькі выдатна валодае беларускай мовай, але таксама навучаецца другі год у латышскай школе і гаворыць па-латышску.
Коратка распавяду пра галоўныя тэзісы, якія прагучалі на фестывалі. Алеся Лосева выказала меркаванне, што быць беларусам сёння – гэта браць удзел у змаганні за вяртанне нашай гістарычнай спадчыны.
Для Андрыса Гобіньша галоўнае – гэта не тое, каб нацыі адчувалі прыналежнасць да нейкага строю ці арнаменту, а адчуванне сувязі са сваімі продкамі. Вольга Гардзеева шмат разважала пра тое, што для яе з’яўляецца Бацькаўшчынай, альбо “Tēvzeme” па-латышску. У абедзвюх мовах гэтыя словы словы азначаюць тое ж самае і гучаць аднолькава. Так і ў Вольгі: дзве краіны – дзве Радзімы. Напрыканцы Алесь Юрэвіч адзначыў, што беларусы ніколі ў поўным сэнсе не адчуюць Беларусь у Рызе ці ў Латвіі агулам. Але парадокс у тым, што гэтае пачуццё можа з’явіцца, калі мы збярэмся разам.
Дыскусія паміж 5 размоўцамі і вядучай трывала гадзіну, а пасля ўсе мелі магчымасць асабіста пазнаёміцца з удзельнікамі і выказаць сваю пашану падчас нефармальнай часткі сустрэчы. Надышоў час абеду, і ўсе на некалькі гадзін адышлі на дыскусіі, якія цікавілі ўжо асабіста кожнага. Наш сябра з Эстоніі Віталь Малчанаў выпадкова сустрэўся і пагутарыў з Крыш’янісам Карыньшам – Прэм’ер-міністрам Латвіі. Спадар Карыньш быў вельмі задаволены, што беларусы таксама актыўна ўдзельнічаюць у фестывалі і пажадаў усім нам поспеху!
Бліжэй да вечара беларусы згуртаваліся каля украінскага тэнту на пікнік, каб абмеркаваць праблемы і задачы дыяспары. І сустрэлі новаабранага прэзідэнта Латвіі – Эдгара Рынкевіча. Ён спяшаўся ўзяць удзел у арт-перфомансе, пра які праз некалькі гадзін напісалі ўсе СМІ Латвіі.
Да электрычкі ў Рыгу застаецца амаль дзве гадзіны. Можна паслухаць яшчэ некалькі дыскусій і адпачыць. Дадому я еду ў кампаніі разам з вядомай беларускай мастачкай Вольгай Якубоўскай і іншымі сябрамі, мы дзелімся ўражаннямі ад фестываля LAMPA і абмяркоўваем планы на лета.
Я вельмі раю ўсім паглядзець беларускую панельную дыскусію “Starp дранікіem un kartupeļu pankūkām: baltkrievu kopienas identitātes recepte”, калі яна з’явіцца на LTV, гэта адбудзецца падчас Калядных святаў. Зараз у мяне атрымліваецца невялікі перапынак ў сэнсе беларускіх імпрэз, і пачынаецца сапраўднае латышскае лета – хутка надыдзе свята Ліго і Свята спеваў і танцаў, новыя фесты і канцэрты, ў якіх я планую браць удзел. Ці стану я меньш беларусам, калі буду бліжэй знаёміцца з Латвіяй? Хіба так. Бо мы ўсе ўжо адчулі сабе часткай гэтай краіны. У Латвіі жыло шмат пакаленняў беларусаў яшчэ з часоў Вялікага княства Літоўскага, і кожнае прынесла на гэтую зямлю нешта новае. Кім станем мы ў 21-ым стагоддзі ў Латвіі, па ўсім свеце? Пакажа час. А сёння я зычу ўсім чытачам нашай старонкі міру, яскравага лета, цудоўнага настрою.
23 красавіка ў будынку Асацяцыі нацыянальных культурных таварыстваў Латвіі адбылася літаратурная вечарына “Як жыць, дык жыць для Беларусі”, прысвечаная памяці сапраўдных беларусаў-літаратараў: Ларысы Геніюш, Леаніда Маракова і Янкі Маўра. Як і заўсёды, гэта была сустрэча аднадумцаў, цікавых людзей, патрыётаў, не абыякавых да Айчыны. Традыцыйна імпрэза распачалася з выканання прысутнымі дзяраўнага гімна Латвіі “Dievs, svēti Latviju” (“Божа, барані Латвію”) і неафіцыйнага беларускага гімна “Магутны Божа”.
7 красавіка споўнілася 40 гадоў з дня смерці Ларысы Геніюш, калі тысячы беларусаў прыехалі ў Зэльву, каб правесці яе ў апошні шлях. Мастак Вячка Целеш захапляльна і цікава распавядаў пра жыццёвы шлях вялікай паэткі, чые словы далі назву вечарыны, і сваё сяброўства з Ларысай Геніюш. Падчас свайго выступу ён дэманстраваў партрэты Ларысы Геніюш, якія маляваў з натуры ў яе старой хаце ў Зэльве, падараваныя яму паэткай кнігі з аўтографамі, чытаў лісты і віншаванні яму ад Ларысы Геніюш. Дзякуючы яго расповеду можна было ўбачыць нязломную патрыётку Беларусі. Вернасць сваім ідэалам не дазволілі ёй змяніць грамадзянства БНР на СССР. Негледзячы на гэта, яе кнігі друкаваліся ў Беларусі. Гісторыя яе жыцця дадала мне веры ў нас.
Творчасць Ларысы Геніюш сёння зноў вельмі актуальная. Яе неўміручыя вершы з натхненнем чыталі падчас імпрэзы і гаспадары, і госці вечарыны.
Вялікае ўражанне было ад выступу маладой беларускай паэткі Вікі Трэнас. Яна распавяла пра Леаніда Маракова, якому споўнілася б сёлета 15 красавіка толькі 65 гадоў. Вікторыя асабіста ведала сп. Леаніда, бо шмат кантактавала з ім падчас працы ў Беларускім саюзе пісьменнікаў.
Па адукацыі радыёэлектронік, у 1990-я гады ён меў паспяховы бізнэс у гэтай галіне і пачаў вывучаць біяграфію свайго дзядзькі, паэта Валерыя Маракова, расстралянага 29 кастрычніка 1937 года. Вынікам працы стала маштабнае даследаванне сталінскіх рэпрэсій у Беларусі – падрыхтаваны і часткова выдадзены 10-томны энцыклапедычны даведнік «Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі адукацыі, грамадскія і культурныя дзеячы. 1794-1991». У ім сабраныя звесткі пра 20 тысяч ахвяр, фактычна Леанід Маракоў за свой кошт зрабіў працу цэлага навукова-даследчага інстытута.
Ён таксама апублікаваў дакументальнае даследаванне «Ахвяры і карнікі», у якім сабраны біяграфіі ахвяр і тых, хто мае дачыненне да рэпрэсій у Беларусі. Асобна выйшла кніга, у якой сабраны звесткі пра рэпрэсаваных у Беларусі праваслаўных святароў. Леанід Маракоў вядомы таксама сваёй літаратурнай творчасцю, аўтар некалькіх кніг, у 2014 годзе выйшла яго манаграфія «Галоўная вуліца Мінска. 1880-1940-я гады». Віка Трэнас таксама чытала прысутным на вечарыне свае творы.
Яе вершы сапраўдныя і пякучыя, адчыняюць тое, што ў сэрцы беларусаў. Будзем чакаць ад яе вершаў пра радасць і перамогу.
Дзякуючы намесніцы дырэктара Рыжскай Беларускай асноўнай школы і дырэктарцы школьнага музея Янкі Купалы Ганне Іванэ удзельнікам імпрэзы было цікава даведацца пра вядомага беларускага дзіцячага пісьменніка Янку Маўра і прысвечаную яму экспазіцыю ў школьным музеі. Сёлета 28 красавіка споўніцца 140 гадоў з дня нараджэння пісьменніка, які нарадзіўся ў Ліепаі (Лібаве). Ганна Ўладзіславаўна вельмі цікава распавядала пра дзіцячыя і юнацкія гады пісьменніка, што прайшлі на латвійскай зямлі, пра яго творчасць. і запрасіла ўсіх прысутных наведаць школьны музей, дзе ёсць шмат цікавых экспанатаў не толькі пра Янку Маўра.
З кароткімі выступамі ў вечарыне бралі ўдзел госці. Латышская паэтка і перакладчыца Дагнія Дрэйка чытала свае творы на латышскай і польскай мовах.
Вялікую асалоду атрымалі прысутныя ад спеваў украінскага вакальнага гурта “Дзівчата”. Асабісты вам дзякуй за беларускія, латышскія ды ўкраінскія песні!
Напрыканцы сустрэчы мастачка Вольга Якубоўская зладзіла экскурсію па экспазіцыі сваёй выставы, адкрыццё якой адбылося падчас святкавання 25 Сакавіка. Яна распавяла пра сваіх “Коцікаў Свабоды”, пра гісторыю напісання твораў. Зараз я бачу, што коцікі не такія простыя. Поспехаў Вам, Вольга!
Таццяна Казак, старшыня “Сьвітанка”, шчыра падзякавала мастачцы не толькі за яе выставу, творчасць ды грамадзянскую пазіцыю, а выказала ёй і беларусу з Грузіі Івану Бахціну вялікую падзяку ад імя таварыства за фінансавую дапамогу.
Таццяна распавяла прысутным пра тое, што Вольга Якубоўская, каб дапамагчы ЛТБК “Сьвітанак” аплаціць сяброўскія ўнёскі ў Асацыяцыю НКТЛ за 2023 год, каб ў латвійскіх беларусаў надалей была магчымасць сустракацца ў будынку на Слокас 37, выставіла ў сябе на старонцы ў Фэйсбуку на дабрачынны аўкцыён вельмі прыгожую карціну “Падарунак”. Карціну прыдбаў Іван Бахцін, які шмат дапамагае беларусам, за ўсю суму гадавых ўнёскаў – 360 еўра і пакінуў яе ў падарунак таварыству.
Завяршылася сустрэча сяброўскай гарбатай з кавай у Каміннай зале, упрыгожанай таксама карцінамі Вольгі. Вось дзе можна было паразмаўляць па сваімі аднадумцамі, падзяліцца марамі, пачуць меркаванні. Дзякуй ўсім, хто прыйшоў, нягледзячы на цудоўнае надвор’е, калі так цягне на вясновае сонейка ля мора. Паступіла прапанова наступную імпрэзу Латвійскага таварыства беларускай культуры “Сьвітанак” зладзіць на свежым паветры, так што сачыце за навінамі на нашым сайце і далучайцеся, калі ласка!
http://www.svitanak.eu/wp-content/uploads/2023/04/IMG_4135-rotated.jpg338450Svitanakhttp://www.svitanak.eu/wp-content/uploads/2020/09/svitanak-2020-296x300.pngSvitanak2023-04-24 08:02:072023-07-14 17:02:05Літаратурная вечарына “Як жыць, дык жыць для Беларусі”
Сябры і кіраўніцтва Латвійскага таварыства беларускай культуры “Сьвітанак” выказваюць шчырую падзяку за дапамогу мастачцы Вользе Якубоўскай і беларускаму мецэнату Івану Бахціну.
Як вядома, наша таварыства ўжо амаль 35 гадоў працуе ў Латвіі, і існаванне таварыства заўсёды, яшчэ з савецкіх часоў, грунтавалася выключна на шматгадовай грамадскай працы ягоных сябраў. У адрозненні ад усіх іншых нацыянальных культурных таварыстваў Латвіі, калі не лічыць некалькіх гадоў сапраўднай незалежнасці Беларусі на пачатку 90-х, “Сьвітанак” не меў ніколі ніякай падтрымкі з боку беларускай дзяржавы, нашай Радзімы. Ні інфарматыўнай, ні метадычнай, ні тым больш фінансавай. Бо “Сьвітанак” назалежна ад палітычнай сітуацыі ў Беларусі заўсёды заставаўся абаронцам ў Латвіі і нашай мовы і культуры, і гістарычных сымбаляў, і незалежнасці Беларусі. З моманту свайго заснавання ў 1988 годзе ЛТБК “Сьвітанак” з’яўляецца таксама заснавальнікам Асацыяцыі Нацыянальных культурных таварыстваў Латвіі імя Іты Казакевіч. Амаль штомесяц сябры таварыства ладзяць розныя культурныя мерапрыемствы. І каб утрымліваць будынак Асацыяцыі на вул. Слокас, 37, дзе мы маем невялічкі офіс, і мець магчымасць карыстацца заламі для імпрэз, таварыству разам з больш як 25 суполкамі іншых нацыянальнасцяў трэба плаціць ўнёскі ў Асацыяцыю памерам 360 еўра на год. На працягу 35 гадоў гэтыя, здаецца, і не надта вялікія для цэлай арганізацыі грошы збіралі сярод адных і тых жа шматгадовых яе сябраў і мастакоў з Аб’яднання мастакоў-беларусаў Балтыі “Маю гонар”. А з улікам таго, што абсалютную большасць сябраў “Свьвітанка” да 2023 года складалі пенсіянеры, гэта не было проста, асабліва ў папярэднія цяжкія гады. І таму, калі на апошнюю імпрэзу “Свьвітанка”, прымеркаванае да 25 Сакавіка адкрыццё выставы беларускай мастачкі Вольгі Якубоўскай, прыйшла вялікая колькасць беларусаў, каля 100 чалавек, кіраўніцтва таварыства вырашыла звярнуцца да латвійскай супольнасці беларусаў за дапамогай. У звароце, які быў змешчаны ў мясцовых беларускіх чатах, была прапанова агульнымі намаганнямі сабраць грошы на ўнёсак у Асацыяцыю за гэты год. І хоць водгук на гэты зварот апынуўся пакуль што амаль безвыніковым, дапамога таварыству прыйшла адтуль, адкуль мы яе зусім не чакалі!
Вольга Якубоўская змясціла зварот і абвясціла дабрачынны аўкцыён на сваёй старонцы ў Фэйсбуку. Мастачка напісала, што вельмі хоча дапамагчы сваім новым сябрам ў Рызе і выставіла на аўкцыён сваю шыкоўную карціну “Падарунак”. І практычна адразу ж яе прыдбаў Іван Бахцін, які жыве не ў Латвіі, за ўсю суму гадавых ўнёскаў таварыства ў Асацыяцыю. Больш таго, Іван нават адразу запрапанаваў, каб і сама карціна засталася ў таварыстве як падарунак ад яго. Вольга, вядома, спачатку не пагадзілася, але рашэнне гаспадара карціны было прынцыповым. Іван вельмі сціплы чалавек і ніяк нідзе не афішуе сваю дабрачыннасць і мецэнацтва. Ад Вольгі мы даведаліся, што ён удзельнік практычна ўсіх яе дабрачынных аўкцыёнаў і вельмі шмат каму дапамагае. У адказ на нашу падзяку малады чалавек напісаў, што не зрабіў нічога надзвычайнага, заўсёды рады дапамагчы, назваўшы нас адметнымі людзьмі. А яшчэ Іван вельмі задаволены, што мецэнацтва паступова сярод беларусаў апошнім часам пашыраецца. Сябры і кіраўніцтва Латвійскага таварыства беларускай культуры “Сьвітанак” лічаць адметнымі людзьмі менавіта Вольгу Якубоўскую і Івана Бахціна! Мы вельмі радыя, што можам тут, на нашай старонцы, працу якой мы не так даўно аднавілі пасля доўгага перапынку, публічна выказаць ім словы сваёй удзячнасці. Запрашаем Івана таксама пры магчымасці абавязкова наведаць Рыгу. Будзем заўсёды рады паказаць і сталіцу Латвіі, і наш прытулак на Слокас 37. А таксама будзем вельмі чакаць Івана ў лістападзе на нашым юбілеі і атрымаць ад іх з Вольгай агульны падарунак – “Падарунак”!
А ўсім, хто зараз ўжо знаходзіцца ў Латвіі, мы нагадваем, што першая ў Латвіі персанальная выстава беларускай мастачкі з Аб’яднання мастакоў-беларусаў Балтыі “Маю гонар” Вольгі Якубоўскай даступная для агляду ў Рызе на вул. Слокас 37 да 25 красавіка. Акрамя ўсім вядомых прац, намаляваных акрылам, у двух залах будынка выстаўленыя ўнікальныя скураныя карціны. Падрабязней пра выставу можна даведацца з нашых папярэдніх матэрыялаў на старонцы.
Таксама заклікаем беларусаў больш актыўна далучацца да шэрагу тых, хто падтрымлівае беларускую культурніцкую дзейнасць у Латвіі, накіраваную на захаванне нашай нацыянальнай ідэнтычнасці на гэтай зямлі.
У першы дзень красавіка ў Рызе ўпершыню адчынілі свае дзверы курсы “Мова Нанова”. Першыя заняткі адбыліся ў самым сэрцы Старой Рыгі ля Домскай плошчы.
“Мова Нанова” – гэта бескаштоўныя курсы беларускай мовы, дзе ёсць магчымасць ўзбагаціць свой слоўнікавы запас, палепшыць веданне граматыкі і наўпрост паразмаўляць па-беларуску. Упершыню такія заняткі адбыліся ў студзені 2014 года ў Менску. З часам курсы распачаліся ў шматлікіх гарадах і абласных цэнтрах краіны. На тэрыторыі Беларусі курсы мелі вялікі поспех, на заняткі запрашалі вядомых культурных і гістарычных дзеячоў, мастакоў і музычныя гурты. На жаль, у 2021 годзе Сацыяльна-культурная ўстанова развіцця беларускай мовы і культуры “Мова Нанова” была зліквідаваная, і арганізатары курсаў былі вымушаныя пакінуць Беларусь і цяпер працягваюць сваю працу зя мяжой. Заняткі на сённяшні дзень праводзяцца ў Беластоку, Быдгашчы, Варшаве, Вільні Тбілісі, Торуні, Гданьску, Сопаце, Гдыні, Уроцлаве, а цяперака і ў Рызе.
Паколькі “Мове Нанова” ўжо шмат гадоў, яе арганізатары распрацавалі ў свой час сістэму заняткаў, паводле якой ў кожных заняткаў ёсць свая тэма, лексічны і граматычны матэрыял. Адпаведна плану, тэмай першых красавіцкіх заняткаў у Рызе былі вітанні і звароты, таксама ўзгадалі народныя беларускія імёны. Кожны атрымаў невялічкі слоўнік са спісам сучасных імёнаў і іх народных адпаведнікаў. Далей запрапанаваная арганізатарамі гульня на знаёмства разварушыла прысутных, бо кожнаму было цікава даведацца, якія народныя адпаведнікі сваіх імёнаў абралі астатнія ўдзельнікі, а таксама ці змогуць удзельнікі гульні паўтарыць усе амаль 30 народных імёнаў (столькі было беларусаў на першых занятках). Таксама на сустрэчы прыгадалі клічны склон, які некалі існаваў у беларускай мове, але ж русіфікацыя, што адбывалася падчас савецкіх часоў, знішчыла яго амаль цалкам. Сёння клічны склон, які дагэтуль існуе ў латышскай мове і шэрагу славянскіх моваў, у беларускай мове захаваўся толькі ў літаратуры ды ў некаторых местачковых гаворках. Каб прыгадаць, як казалі раней, было запрапанавана адпаведнае практыкаванне. Каб было зручней і лягчэй выконваць заданні і ўспрымаць інфармацыю, арганізатары курсаў падрыхтавалі для кожнага буклеты з матэрыяламі.
Арганізатары заняткаў у Рызе вырашылі прытрымлівацца цудоўнай традыцыі запрашаць цікавых гасцей і запрасілі ў якасці першай госці вядомую мастачку Вольгу Якубоўскую, чые працы зараз з 25 Сакавіка выстаўленыя адначасова на дзвух выставах – у Рызе і ў Юрмале. А сярод слухачоў першых заняткаў, у асноўным моладзі, былі і дзеці самага рознага ўзросту: ад зусім маленькіх да падлеткаў з Рыжскай беларускай асноўнай школы. Палепшыць веды па беларускай мове прыйшла нават Нонна Ахметулаева, унучка знакамітага беларускага этнографа і фалькларыста Сяргея Сахарава, якой больш за 75 гадоў, і гэта сапраўдны прыклад беларускай прагі да ведаў!
Вольга Якубоўская распавяла усім прысутным, што яна нарадзілася ў г. Сартавала ў Карэліі, дзяцінства яе прайшло на Урале і ў Крыме, а ў Беларусь, у Наваполацк, яна прыехала пасля заканчэння мастацкай вучэльні на Урале. Яна выбрала для жыцця і мастацтва Беларусь таму, што калісьці ў 12-гадовым ўзросце патрапіла на экскурсію ў першую беларускую сталіцу – Полацк, які яе вельмі ўразіў сваёй старажытнасцю і красой, зрэшты, як і ўся Беларусь. Падчас гутаркі мастачка распавяла пра свае жыццё, працу на “Нафтане”, любоў да скуры і пра ўласнаруч распрацаваную тэхніку “малявання скурай”, а таксама пра тое, якое месца ў яе жыцці займае беларуская мова, любоў і пашана да якой пачалася дзякуючы беларускамоўным выкладчыкам кафедры народнага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва падчас яе навучання ў Беларускім дзяржаўным універсітэце культуры і мастацтваў. Таксама ўсім цікава было даведацца пра гісторыю стварэння серыі яе карцін “Коцікі свабоды”, прысвечанай барацьбе беларусаў за Беларусь. Абмяркоўвалі рознае: чаму менавіта каты, а не іншыя жывёлы, пра прататыпаў карцін, пра тое, што натхняе Вольгу на творчасць.
Напрыканцы заняткаў ўсе прысутныя разам з Вольгай зладзілі творчую майстэрню. Намалявалі цудоўнага беларускага коціка, які з паветранай куляй у лапцы ляціць па-над Рыгай. А ў той кулі – смак беларускай мовы. Наведвальнікі першых курсаў з вялікім задавальненнем напісалі свае ўлюбёныя беларускія словы на агульным творы! Віншуем “Мову Нанова” з іх асабістым вольным беларускамоўным коцікам ад Вольгі Якубоўскай і беларускай супольнасці ў Латвіі!
Exif_JPEG_420
Арганізатары курсаў шчыра дзякуюць за дапамогу гаспадароў памяшкання – таварыства “Latvijas Platforma attīstības sadarbībai” (LAPAS) (“Латвійскую платформу для развіцця супольнасці”) і на наступныя заняткі запрашаюць 15 красавіка. Пачатак а 14 гадзіне, адрас: вул. Пілс 21. Вас зноў чакае сустрэча з роднай мовай і вельмі цікавымі людзьмі!
http://www.svitanak.eu/wp-content/uploads/2023/03/kursi-afisa-e1680120880553.jpg600600Svitanakhttp://www.svitanak.eu/wp-content/uploads/2020/09/svitanak-2020-296x300.pngSvitanak2023-04-01 21:11:002023-04-11 10:28:22Курсы “Мова Нанова” нарэшце распачаліся і ў Рызе!
Cамае галоўнае свята латвійскіх беларусаў – Дзень Волі традыцыйна адзначылі беларусы ў Рызе 25 сакавіка. Вялікая зала ў будынку Асацыяцыі Нацыянальных культурных таварыстваў Латвіі не змагла на гэты раз змясціць ўсіх, хто лічыць гэтую дату вельмі важнай для ўсіх беларусаў і таму прыйшоў ў Латвійскае таварыства беларускай культуры “Сьвітанак”. З моманту заснавання таварыства ў далёкім 1988 годзе гэтая дата абавязкова святкавалася штогод. Але ніколі раней не было ў зале і такой колькасці беларусаў і гасцей, і столькі выяў бел-чырвона-белых сцягоў. Бо сцены залы на гэты раз былі ўпрыгожаныя карцінамі Вольгі Якубоўскай, расквечанымі нашымі прыгожымі і ўрачыстымі бел-чырвона-белымі штандарамі. Менавіта да 25 сакавіка Вольга Якубоўская прымеркавала адкрыццё сваёй першай персанальнай выставы ў Рызе пад назвай “Малюю наша жыццё.”
Традыцыйна імпрэза распачалася сумесным выкананнем Дзяржаўнага гімна Латвіі “Dievs, svēti Latviju” (“Божа, дабраславі Латвію”) і неафіцыйнага беларускага гімна “Магутны Божа”.
Прысутныя таксама ўшанавалі хвiлiнай маўчання дэпартаваных ахвяр савецкай акупацыі ў Латвii, бо 25 сакавiка ў Латвіі – афiцыйны жалобны дзень, а таксама загінулых змагароў за свабоду Беларусi i Украiны. На ўрачыстай частцы імпрэзы госцi i сябры “Сьвiтанка” сумесна змаглі ўбачыць відэазварот Старшыні Рады Беларускай Народнай Рэспублікі Івонкі Сурвілы з нагоды 105-х угодкаў абвяшчэння незалежнай БНР. У сваей прывітальнай прамове старшыня таварыства Таццяна Казак з радасцю адзначыла, што 25 сакавіка 2023 года атрымаўся сапраўдным ўрачыстым падвойным Днём Волі, маючы на ўвазе і саму назву свята і такое прыгожае імя гаспадыні выставы.
Са святам Дня Волi прысутных і з адкрыццём выставы Вольгу Якубоўскую віншавалі таксама вядучая імпрэзы Ганна Iванэ, шматгадовая дырэктарка беларускай школы ў Рызе, і Вячка Целеш, кавалер Ордэна Трох Зорак, кiраўнiк Аб’яднання мастакоў-беларусаў Балтыі “Маю гонар”.
Ганаровымі гасцямі iмпрэзы былі вядомая беларуская паэтка Віка Трэнас і дэпутаткі Саэйма Латвіі Яна Сіманоўска і Лэйла Расіма. Кіраўнік Асацыяцыі нацыянальных культурных таварыстваў Латвіі, прафесар музыкі Рафі Хараджанян ў сваёй віншавальнай прамове прывітаў шматлікіх новых наведвальнікаў і выказаў асабістае захапленне працамі Вольгі Якубоўскай. Ён адзначыў своеасаблівы і вельмі адметны творчы погляд мастачкі.
Імпрэзу сваімі спевамі вельмі ўпрыгожыў гурт “Дівчата”. Убраныя ў бел-чырвона-белыя строі, прыгажуні выканалі патрыятычныя ўкраінскія песні “Вольная воля” і “Ой у лузе чэрвона каліна”. А беларускую народную песню “Купалінка”, якую гурт выконваў упершыню, разам з імі спявала ўся зала.
Вольга Якубоўская павіншавала прысутных і шчыра падзякавала ўсіх, хто прыйшоў адзначыць свята і наведаць яе выставу. А яшчэ запрасіла ўсіх знаёміцца не толькі з карцінамі, але і таксама пазнаёміцца наведвальнікам імпрэзы паміж сабой. Трэба адзначыць, што многія беларусы Латвіі не толькі прыйшлі да нас упершыню, але прыехалі з розных куткоў Латвіі, а некаторыя – нават з Літвы.
Латвійскае таварыства беларускай культуры “Сьвітанак” выказвае шчырую падзяку Вользе Якубоўскай за прыгожыя і эмацыянальныя карціны, зробленую велізарную працу і актыўную грамадзянскую пазіцыю. Спадзяемся, што гэтая першая яе выстава не будзе апошняй на Слокас 37. Творчасць Вольгi i яе адметны стыль выканання вельмі кранальныя і выклiкаюць шмат станоўчых эмоцых ў тых, хто іх бачыць, а таксама выклікаюць гонар за беларусаў i спадзеў на свабоду, штурхаюць да iмкнення да волi. Жадаем Вользе Якубоўскай плёну ў працы і творчага натхнення, а ўсім беларусам – сапраўднай Волі. Мы ўдзячныя кожнаму, хто ўзяў удзел у суботнім мерапрыемстве, і таксама запрашаем кожнага завітаць па адрасу Slokas 37 у Рызе, каб асабіста пазнаёміцца з усімі творамі Вольгі Якубоўскай. На выставе ў Вялiкай зале экспануюцца 25 карцiн серыi “Коцiкi Свабоды” з асабiстымi каментарамi мастачкі па гiсторыi iх напiсання. Казачнымi вобразамi адлюстраваны як трагiчныя, так i святочныя моманты сучаснасцi i гiсторыi Беларусi, якiя звяртаюць увагу i выклiкаюць iнтарэс i дарослых, i дзяцей. Некаторыя з прац выстаўленыя ўпершыню. У Камiннай зале размешчаныя iншыя працы мастачкi рознай тэматыкi i перыяду напiсання, у тым ліку шыкоўныя мастацкія карціны са скуры, якiя можна набыць па дамоўленасцi.
Карціна “Як ты без мяне там…”, аўтар здымка Эвія Дзонсонэ
Каб браць удзел у новых імпрэзах, арганізаваных ЛТБК “Сьвітанак” і беларускай дыяспарай ў Латвіі, сачыце за навінамі на нашым сайце. Да новых сустрэч!
http://www.svitanak.eu/wp-content/uploads/2023/03/OlgaYakubouvskaya-20_1-rotated-e1680292196527.jpg372570Svitanakhttp://www.svitanak.eu/wp-content/uploads/2020/09/svitanak-2020-296x300.pngSvitanak2023-03-26 21:27:042023-03-31 22:51:17105-я ўгодкі абвяшчэння БНР ў Рызе
Выставу “Малюю наша жыццё” сябра Аб’яднання мастакоў-беларусаў Латвіі “Маю гонар” Вольгі Якубоўскай можна наведаць з 25 сакавіка да 25 красавіка ў будынку Асацыяцыі Нацыянальных культурных таварыстваў Латвіі імя Іты Казакевіч па адрасе вул. Слокас 37 ў Рызе. Экспазіцыя размешчаная ў дзвух залах: Вялікай і Каміннай. Урачыстае адкрыццё выставы адбылося 25 сакавіка падчас святкавання 105-х угодкаў абвяшчэння БНР.
На выставе ў Вялiкай зале экспануюцца 25 карцiн серыi “Коцiкi Свабоды” з асабiстымi каментарамi мастачкі па гiсторыi iх напiсання. Казачнымi вобразамi адлюстраваны як трагiчныя, так i святочныя моманты сучаснасцi i гiсторыi Беларусi, якiя звяртаюць увагу i выклiкаюць iнтарэс i дарослых, i дзяцей. Некаторыя з прац выстаўленыя ўпершыню. У Камiннай зале размешчаныя iншыя працы мастачкi рознай тэматыкi i перыяду напiсання, у тым ліку шыкоўныя мастацкія карціны са скуры, якiя можна набыць па дамоўленасцi.
Адкрыццё выставы прайшло ў цёплай, сяброўскай i святочнай атмасферы. Кранальная творчасць Вольгi i асабiсты стыль выканання выклiкаюць слёзы радасцi i смутку, гонар за беларусаў i надзею на свабоду, штурхаюць да iмкнення да волi.
Сардэчна запрашаем па адрасе: Rīga, Slokas iela, 37
Час працы:
Пн-Пт з 10-00 да 18-00.
Наведванне лепш папярэдне ўзгадніць па тэлефонах, асабліва ў выходныя дні, бо ў залах могуць адбывацца імпрэзы. +37167613638; +37127024786.
Уваход вольны.
Вольга Якубоўская
Нарадзілася ў г. Сартавала, Карэлія.
У 1989 г. скончыла Кунгурскае мастацкае вучылішча (зараз – Кунгурскі мастацкі каледж – філіял Маскоўскай ГХПА імя Строганава), Пермскі край, у 2007 г. – Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт культуры і мастацтваў (кафедра народнага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва), г. Мінск, Беларусь.
Сябра Творчага Саюза мастакоў дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва.
З 1989 г. жыла і працавала ў г. Наваполацку, Беларусь, займалася малюнкам, жывапісам, ілюстрацыяй, а таксама мастацкай апрацоўкай скуры.
У актыве Вольгі – дзясяткі сумесных і персанальных выстаў і сотні карцін у розных кутках свету – Латвіі, Германіі, Францыі, Нідэрландах, Польшчы, ЗША, Вялікабрытаніі, Расіі, Японіі, Аўстраліі і іншых краінах. Вольга Якубоўская – аўтарка вядомай серыі карцін «Коцікі Свабоды», прысвечанай барацьбе народа Беларусі за свабоду і свае правы.
19 лістапада 2021 года адзначае свой 60-гадовы юбілей Сяржук Кузняцоў, адзін з заснавальнікаў Латвійскага таварыства беларускай культуры „Сьвітанак“.
Сяржук Кузняцоў быў не толькі першым кіраўніком ЛТБК „Сьвітанак“ – старшынёй Рады таварыства з 1988 года. Калі на Латвійскім радыё – 4 ўпершыню была створаная беларускамоўная праграма „Сьвітанак“, ён стаў першым рэдактарам і вядучым радыёперадачы. З ініцыятывы спадара Сяржука ў Рызе пачаў таксама выдавацца беларускамоўны часопіс „Сьвітанак“, ён стаў яго галоўным рэдактарам.
Па адукацыі доктар, выпускнік Ленінградскага медыцынскага інстытута (цяпер Піцербуржская дзяржаўная медыцынская акадэмія імя І.І. Млечнікава), у часы Атмоды ў Латвіі ён вельмі шмат часу і высілкаў аддаваў на карысць адраджэння беларушчыны у Латвіі. Народжаны ў Рызе, па бацьку беларус, нашу родную мову вывучыў самастойна!
Сваё жыццё спадар Сяржук прысвяціў медыцыне і дасягнуў шматлікіх поспехаў у гэтай высакароднай і складанай справе – дапамагаць хворым людзям. Ён – аўтар шматлікіх навуковых прац у галіне анкалогіі і імуналогіі, стваральнік і кіраўнік лабараторыі „DrKuznecovLab“ і Цэнтра падтрымкі анкалагічных хворых (Cancer Patient Advocacy Bureau), які працуе ў Рызе з 1997 года. У 2006 годзе цэнтр далучыўся да Кааліцыі анкалагічных хворых Еўропы (ECPC) і стаў адным з вядучых даследчых інстытутаў Еўрапейскага Саюза ў вывучэнні псіхасацыяльных фактараў рызыкі ў анкалогіі. З 2003 года Dr.KuznecovsLab стаў адным з цэнтраў даследаванняў для Міжнароднай Асацыяцыі Дапаможнай Тэрапіі Рака (MASCC).
Доктар Сяржук Кузняцоў за свае даследаванні быў узнагароджаны прэстыжнымі міжнароднымі навуковымі прэміямі ў розных галінах медыцыны: прэміяй Аўстрыйскага таварыства геранталогіі і герыятрыі за цыкл работ па карэкцыі ўзроставых і таксічных парушэнняў сперматагенезу, прэстыжнай у алергалогіі і імуналогіі прэміяй “Pharmacia Allergy Foundation” у Швецыі за даследаванні даліхолфасфата і выкарыстання поліпрэнола для дыягностыкі і лячэння праяў многіх відаў алергічных захворванняў. У 1993 г і ў1995 г. С. Кузняцоў названы ў ліку найлепшых даследчыкаў раку ў Еўропе. Дзякуючы даследаванням “Dr.KuznecovsLab” шырокае ўжыванне атрымала выкарыстанне ў анкалогіі прэпаратаў з Phallus impudicus (Вясёлка звычайная), ядомага грыба з сямейства гасцераміцетаў. Сяргей Кузняцоў з’яўляецца аўтарам даследаванняў Phallus impudicus з 1990 года. Вынікі даследаванняў былі прадстаўлены на кангрэсах па анкалогіі і апублікаваны ў вядучых часопісах па праблемах раку. Аўтарства рыжскіх навукоўцаў пацверджана ў энцыклапедыі “Medicinal Mushrooms” у 1995 годзе. Распрацаваны ў лабараторыі метад ферментацыі грыбоў дазваляе рыхтаваць біялагічна актыўныя прэпараты для ўнутранага прымянення і вонкава. У 2004 годзе MASCC уганаравала доктара Кузняцова прэмііяй за выкарыстанне Phallus impudicus для прафілактыкі і дапаможнай тэрапіі тромбаэмбаліі ў анкалагічных хворых.
Сябры Латвійскага таварыства беларускай культуры „Сьвітанак“ сардэчна віншуюць спадара Сяржука з юбілеем і жадаюць здароўя і новых дасягненняў у навуковых даследаваннях на карысць здароўя людзей!
4 верасня 2020 г. адбылося адкрыццё юбілейнай выставы шматгадовага сябра Рады ЛТБК “Сьвітанак”, былога старшыні нашага таварыства Васіля Малышчыца
Восень – шчодрая пара не толькі на ўраджай, але і на незвычайную прыгажосць прыроды: залатое лісце, прыцішаныя кветкі. Ідзеш вуліцамі любімага горада, захапляешся, не адводзіш вачэй і сам сабе адзначаеш: добра, што ёсць мастакі, якія могуць перанесці гэткую прыгажосць на свае палотны і падоўжыць яе жыццё.
Адным з такіх мастакоў-чараўнікоў з’яўляецца Васіль Малышчыц, аўтар персанальнай юбілейнай выставы “Мой родны кут”. Кажуць, што паказчык прызнання мастака, яго таленту і ўнёску ў культуру вымяраецца выставамі. Васіль выстаўляецца даволі часта, у тым ліку і са сваімі сябрамі з аб’яднання “Маю гонар”, але юбілейная выстава – гэта падзея асаблівая, бо яна нейкім чынам дае магчымасць асэнсаваць працу і жыццё і мастака, і чалавека за грунтоўны перыяд жыцця.
“Мой родны кут” – так назваў сваю выставу творца. У гэтай назве ўсё: і згадка пра сваю малую Радзіму (беларускае Палессе, вёска Спорава), і цішыня, і загадкавасць мясцовай прыроды, і таямнічасць балотных мясцін, і цеплыня бацькоўскай хаты. Менавіта замілаванасць роднай зямлёй, нейкае асаблівае адчуванне навакольнага свету падштурхнулі 15-гадовага хлопчыка ехаць вучыцца ў мастацкае вучылішча ў Бабруйск. Там ён набыў прафесію столяра. Гэта дае яму магчымасць і сёння плённа працаваць з дрэвам і займацца рэстаўрацыяй рэдкіх драўляных рэчаў, ствараць скульптуры. Але ўсё ж такі асаблівым клопатам і любоўю Васіля з’яўляецца жывапіс. У ім памяць аб продках, у ім прызнанне ў любові, у ім спадзяванне і надзея. Карціны творцы, можа немудрагелістыя, але сваёй чысціней, адкрытасцю, шчырай інтанацыяй даходзяць да глыбіні душы гледача, кранаюць сэрца. А вучыўся свайму мастэрству Малышчыц у Беларускім Дзяржаўным тэатральна – мастацкім інстытуце на факультэце дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва. Яму пашанцавала, што талент дадзены яму Богам, быў падмацаваны вышэйшай адукацыяй. І пэўна, ёcць права сцвярджаць, што творы яго, выкананыя ў лепшых мастацкіх традыцыях, вылучаюцца дасканаласцю і актуальнасцю.
З 1996г. В.Малышчыц жыве і працуе ў Латвіі, якую лічыць сваёй другой Радзімай. І гэтай зямлі таксама належыць і сэрца, і талент мастака. Вось яна – Рыга, таямнічая, велічная, блізкая і далёкая пазірае на нас са сцяны.
Сярод святочнага тлуму выставы можа крыху складана падрабязней разгледзець і паланіцца творамі філасофскага накірунку, бо каб адчуць асаблівую асалоду раскрыцця аўтарскай таямніцы патрэбна застацца сам на сам з творам. Упэўнена, што і пазаўтра ў залю АНКTЛ, дзе святкуе сваё 60-цігоддзе спадар Малышчыц, абавязкова прыйдуць прыхільнікі яго таленту.
Дарагі Васіль, сардэчна віншуем цябе з юбілеем! Зычым моцнага здароўя і шчасця табе і ўсім тваім родным, а самае галоўнае – чысціні і выразнасці ліній, адухоўленасці і прыгажосці светасузірання ў мастацтве, несупыннага пошуку “Боскай і чалавечай стунасці”.
Ганна Іванэ
На здымках Лявона Маствілішскага:
Васіля Малышчыца віншуюць “Сьвітанкаўцы” і старшыня Асацыяцыі нацыянальных культурных таварыстваў Латвіі Рафі Нараджанян
